Centrum Pomocy Prawnej im. Haliny Nieć » Uchodźcy z Ukrainy w Polsce: Pytania i odpowiedzi

Kto jest objęty zakresem Ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terenie tego państwa?

Zgodnie z art. 1 ust 1 i 2 ww. ustawy, jej zakresem są objęte obywatele Ukrainy, którzy przybyli na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej z terytorium Ukrainy w związku z działaniami wojennymi prowadzonymi na terytorium tego państwa oraz obywateli Ukrainy posiadających Kartę Polaka , którzy wraz z najbliższą rodziną z powodu tych działań wojennych przybyli na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, a także małżonek obywatela Ukrainy nieposiadający obywatelstwa ukraińskiego, o ile przybył on na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej z terytorium Ukrainy w związku z działaniami wojennymi prowadzonymi na terytorium tego państwa i nie jest obywatelem polskim ani obywatelem innego niż Rzeczpospolita Polska państwa członkowskiego Unii Europejskiej.

Przyjechałem\przyjechałam do Polski z Ukrainy w związku z działaniami wojennymi prowadzonymi w Ukrainie – jakich kroków należy dopełnić by mój pobyt został zarejestrowany na terenie Polski?

Obywatel Ukrainy (a także osoby wymienione w art. 1 ust 1 i 2 ww. ustawy) składa wniosek w dowolnym organie wykonawczym gminy o nadaniu numeru PESEL, zgodnie z art. 3 ust 1 i 2 oraz art. 4. Wniosek się składa nie później niż 90 dni od dnia wjazdu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej osobiście, na piśmie utrwalonym w postaci papierowej. Więcej o elementach obligatoryjnych wniosku o nadaniu numeru PESEL można dowiedzieć się w art. 4 ust. 4 ww. ustawy.

Z jakich uprawnień mogę skorzystać, jeżeli mam PESEL UKR?

Obywatel Ukrainy jest uprawniony m.in. do wykonywania pracy w Polsce, pobierania świadczeń rodzinnych, świadczeń 500+, świadczeń opieki zdrowotnej, korzystania z pomocy społecznej itd.

Jeżeli chciałbym\chciałabym opuścić terytorium Polski na okres czasu więcej niż miesiąc, czy nadal będę uprawniony\uprawniona do korzystania ze świadczeń na mocy ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terenie tego państwa?

Jak wynika z art. 11 ust. 2 ww. ustawy wyjazd obywatela Ukrainy z terytorium Rzeczypospolitej Polskiej na okres powyżej miesiąca pozbawia go uprawnień wynikających z ustawy. Jednakże art. 4 ust 17f stanowi, iż uprawnienia mogą zostać przywrócone w wyniku przybycia do Polski z terytorium Ukrainy w związku z działaniami wojennymi w Ukrainie.

Jestem rodzicem, chciałbym wyjechać do innego państwa i zostawić dziecko w Polsce. Czy ukraińskie dziecko może przebywać bez opieki osoby dorosłej na terenie Rzeczpospolitej Polskiej?

Według prawa polskiego, za dziecko uważa się osobę poniżej 18 roku życia. Każde dziecko, znajdujące się na terenie Rzeczpospolitej Polskiej, musi mieć opiekuna, który dbałby o jego interes. Więcej szczegółów o ustanowieniu opieki czasowej na podstawie ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym w Ukrainie można znaleźć tutaj.

Mam PESEL UKR i chciałabym\chciałabym wyjechać do innego państwa. Na jakich zasadach odbywa się wjazd i wyjazd do państw strefy Schengen\państw trzecich?

Zgodnie z aktualnym stanem prawnym, osoba objęta specustawą (Ustawą o pomocy obywatelom Ukrainy…) może wyjeżdżać z Polski do innych państw Schengen, jak również do państw trzecich na podstawie dokumentu elektronicznego w serwisie diia.pl wraz z ważnym dokumentem podróży. Więcej o diia.pl można przeczytać tutaj.

Kto i na jakich zasadach może składać wniosek o świadczenie pieniężne z tytułu zapewnienia zakwaterowania i wyżywienia obywatelom Ukrainy (40 zł)?

Osoba, która nieodpłatnie zapewnia obywatelowi Ukrainy (oraz osobom wymienionym w art. 1 ust. 1 i 2 ww. ustawy) zakwaterowanie i wyżywienie, może złożyć wniosek o świadczenie pieniężne z tego tytułu (40 zł). Warunkiem koniecznym ubiegania się o ww. świadczenie jest zapewnienie łącznie zakwaterowania i wyżywienia, natomiast obywatelstwo osoby wnioskującej jest bez znaczenia – wnioskujący może mieć obywatelstwo polskie, jak również każdego innego państwa. Ważne jest, że, co do zasady, świadczenie jest przyznane na okres nie dłuższy niż 120 dni od momentu przekroczenia granicy Rzeczypospolitej Polski przez obywatela Ukrainy. Okres wypłaty może być przedłużony dla następującej kategorii osób, jeżeli:

1) posiada orzeczenie o niepełnosprawności lub stopniu niepełnosprawności lub orzeczenie, o którym mowa w art. 5 ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz. U. z 2021 r. poz. 573 i 1981 oraz z 2022 r. poz. 558);

2) posiada dokument potwierdzający I lub II stopień niepełnosprawności wydany w ramach ukraińskiego systemu orzekania o niepełnosprawności;

3) ukończył 60 rok życia (kobiety) albo 65 rok życia (mężczyźni);

4) jest kobietą w ciąży lub osobą wychowującą dziecko do 12 miesiąca życia;

5) samotnie sprawuje na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej opiekę nad trojgiem i więcej dzieci;

6) jest małoletnim wymienionym w art. 25a ust. 1 ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy.

Szczegółowe zasady pobierania świadczenie można znaleźć w art. 13 ustawy z dnia 12 marca 2022 r. o pomocy obywatelom Ukrainy oraz rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 24 czerwca 2022 r. w sprawie maksymalnej wysokości świadczenia pieniężnego przysługującego z tytułu zapewnienia zakwaterowania i wyżywienia obywatelom Ukrainy oraz warunków przyznawania tego świadczenia i przedłużania jego wypłaty.

Jestem obywatelem\obywatelką Ukrainy i chciałbym\chciałabym legalizować swój pobyt w Polsce? W jaki sposób mogę to zrobić?

Pobyt obywateli Ukrainy, którzy przybyli legalnie na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej w okresie od dnia 24 lutego 2022 r. i deklarują zamiar pozostania w Polsce, uznaje się za legalny w okresie 18 miesięcy licząc od dnia 24 lutego 2022 r. Obywatel Ukrainy jest uprawniony do złożenia wniosku o zezwolenie na pobyt czasowy, jednak wnioskować może nie wcześniej niż po upływie 9 miesięcy od dnia wjazdu na terytorium Polski, a nie później niż w okresie 18 miesięcy od dnia 24 lutego 2022 r.

· Jestem obywatelem Ukrainy, który przybył do Polski po 24 lutego 2022 r. Chciałbym podjąć pracę na terenie RP. Na jakich warunkach mógłbym pracować w Polsce?

Obywatel Ukrainy objęty zakresem specustawy (Ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy…) jest uprawniony do podjęcia pracy na terenie Rzeczypospolitej Polski bez konieczności posiadania zezwolenia na pracę. Pracodawca jest obowiązany zgłosić taką osobę do Urzędu Pracy w terminie 14 dni od momentu zatrudnienia. Więcej informacji o pracy obywatela Ukrainy dostępne tutaj.

· Jestem obywatelem Ukrainy, który przybył do Polski po 24 lutego 2022 r. Chciałbym otworzyć działalność gospodarczą na terenie RP. Czy jest to możliwe?

Obywatele Ukrainy, które są beneficjentami ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy, mogą podejmować i wykonywać działalność gospodarczą na takich samych zasadach jak obywatele polscy. Warunkiem koniecznym dla podjęcia i wykonania działalności gospodarczej jest uzyskanie numeru PESEL.