Ochrona czasowa - podstawowe informacje

Ochrona czasowa dla osób uciekających z Ukrainy została wprowadzona na mocy Dyrektywy 2001/55/WE, która ustanawia minimalne standardy ochrony w przypadku masowego napływu uchodźców. W odpowiedzi na kryzys wywołany rosyjską inwazją, Rada UE 4 marca 2022 roku wydała Decyzję wykonawczą 2022/382, aktywując tę dyrektywę po raz pierwszy w historii Unii Europejskiej. Na mocy tej decyzji Polska szybko wdrożyła Ustawę z dnia 12 marca 2022 r. o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym, która zapewniła obywatelom Ukrainy legalny pobyt, dostęp do rynku pracy, opieki zdrowotnej i edukacji, a także dostęp do innych usług publicznych.

 

Zgodnie z Ustawą z dnia 12 marca 2022 r. o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa (dalej: specustawa), ochroną czasową objęte są osoby, które legalnie przybyły na terytorium Polski z Ukrainy w związku z działaniami wojennymi, począwszy od 24 lutego 2022 roku, i deklarują zamiar pozostania w Polsce:

  • Obywatele Ukrainy;

  • Małżonkowie obywateli Ukrainy, którzy nie posiadają ukraińskiego obywatelstwa;

  • Obywatele Ukrainy posiadający Kartę Polaka oraz członkowie ich najbliższej rodziny;

  • Małoletnie dzieci obywatela Ukrainy, które nie posiadają obywatelstwa Ukrainy, o ile nie mają obywatelstwa Polski ani innego państwa członkowskiego Unii Europejskiej;

  • Małoletnie dzieci małżonka obywatela Ukrainy, które nie posiadają obywatelstwa Ukrainy, o ile nie mają obywatelstwa Polski ani innego państwa członkowskiego UE.

 

Specustawa nie ma zastosowania do obywateli Ukrainy, którzy posiadają:

  • zezwolenie na pobyt czasowy,

  • zezwolenie na pobyt stały,

  • zezwolenie na pobyt rezydenta długoterminowego UE,

  • status uchodźcy,

  • ochronę uzupełniającą,

  • zgodę na pobyt tolerowany,

  • zgodę na pobyt ze względów humanitarnych.

 

Ponadto, przepisy specustawy nie obejmują obywateli Ukrainy korzystających z ochrony czasowej przyznanej na terytorium innego państwa członkowskiego UE w związku z konfliktem zbrojnym w Ukrainie.

 

 

        PESEL UKR

Numer PESEL to jedenastocyfrowy symbol numeryczny, który pozwala na łatwą identyfikację osoby, która go posiada. Status UKR przypisany do numeru PESEL potwierdza, że obywatel Ukrainy korzysta z ochrony czasowej w Polsce.

Każdy obywatel Ukrainy, który zamierza korzystać z ochrony czasowej w rozumieniu specustawy, jest zobowiązany do uzyskania numeru PESEL ze statusem UKR niezwłocznie po przybyciu do Polski. Numer PESEL nadaje się w dowolnym organie wykonawczym gminy na wniosek obywatela Ukrainy.

Wniosek o nadanie numeru PESEL ze statusem UKR należy złożyć osobiście. W przypadku osób nieposiadających zdolności do czynności prawnych lub posiadających ograniczoną zdolność do czynności prawnych (np. dzieci, osoby ubezwłasnowolnione), wniosek składa jedno z rodziców, opiekun, kurator, opiekun tymczasowy ustanowiony przez sąd opiekuńczy lub osoba sprawująca faktyczną pieczę nad dzieckiem. Numer PESEL ze statusem UKR może być również nadany z urzędu. Zasadniczo wymaga się osobistego stawiennictwa wnioskodawcy w urzędzie, jednak obowiązek ten nie dotyczy dzieci poniżej 6. roku życia.

Składając wniosek o nadanie numeru PESEL ze statusem UKR, obywatel Ukrainy oświadcza, iż nie posiada innych tytułów pobytowych, które wykluczałyby możliwość korzystania ze specustawy (m.in. zezwolenia na pobyt czasowy, pobyt stały, pobyt rezydenta długoterminowego UE, statusu uchodźcy, ochrony uzupełniającej, pobytu ze względów humanitarnych, pobytu tolerowanego lub ochrony czasowej udzielonej w innym państwie członkowskim UE.

Wzór wniosku dostępny jest tu: https://sip.lex.pl/ressrv/gfx/319076411_66375617.PDF [IS1]

Organ gminy potwierdza tożsamość obywatela Ukrainy na podstawie ważnego dokumentu podróży. Nadanie numeru PESEL na podstawie dokumentu, który nie jest ważnym paszportem zagranicznym (np. nieważny paszport, paszport wewnętrzny, akt urodzenia, Karta Polaka, prawo jazdy lub inny dokument ze zdjęciem), jest, zgodnie z obowiązującymi przepisami, niemożliwe.

Jeśli przed 1 lipca 2024 roku numer PESEL został nadany na podstawie innego niż ważny paszport zagraniczny dokumentu umożliwiającego ustalenie tożsamości, obywatel Ukrainy ma obowiązek potwierdzenia swojej tożsamości w dowolnym organie wykonawczym gminy na podstawie ważnego dokumentu podróży w terminie 60 dni od daty wydania dokumentu podróży. Centrum Pomocy Prawnej im. Haliny Nieć podkreśla, iż niedostosowanie się do tego obowiązku nie prowadzi do utraty statusu UKR.

Osoby z Ukrainy, które zostały objęte przepisami specustawy na mocy jej nowelizacji (Ustawa z dnia 15 maja 2024 r. o zmianie ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa oraz niektórych innych ustaw), tj. dzieci obywateli Ukrainy oraz dzieci małżonków obywateli Ukrainy, które nie posiadają obywatelstwa Ukrainy, w celu skorzystania z uprawnień wynikających ze specustawy, są zobowiązane do uzyskania statusu UKR niezwłocznie po dniu 1 lipca 2024 roku. Jeżeli te osoby przebywają w Polsce na podstawie ochrony czasowej na mocy Ustawy z dnia 13 czerwca 2003 r. o udzielaniu ochrony na terytorium RP, tzn. posiadają zaświadczenie o korzystaniu z ochrony czasowej wydane przez Szefa Urzędu do Spraw Cudzoziemców, Szef Urzędu do Spraw Cudzoziemców unieważni to zaświadczenie w terminie 60 dni od dnia wejścia w życie ustawy.

 

Zgodnie ze specustawą, pobyt obywatela Ukrainy, który legalnie przybył na terytorium Polski w okresie od 24 lutego 2022 roku w związku z działaniami wojennymi na Ukrainie i deklaruje zamiar pozostania w kraju, uznaje się z mocy prawa za legalny do 30 września 2025 roku. Legalny jest również pobyt dziecka urodzonego na terytorium Polski przez matkę objętą ochroną czasową na podstawie specustawy, o ile dziecko nie posiada obywatelstwa polskiego ani obywatelstwa innego państwa członkowskiego Unii Europejskiej.

W Krakowie wniosek o numer PESEL ze statusem UKR można złożyć w następujących urzędach miasta:

  • al. Powstania Warszawskiego 10;

  • ul. Wielickiej 28a;

  • os. Zgody 2.

 

Utrata statusu UKR

W świetle specustawy status UKR traci się na skutek:

  1. opuszczenia terytorium RP na okres powyżej 30 dni,

  2. posiadania zezwolenia na pobyt stały, zezwolenia na pobyt rezydenta długoterminowego Unii Europejskiej, zezwolenia na pobyt czasowy, statusu uchodźcy, ochrony uzupełniającej, zgody na pobyt tolerowany lub zgody na pobyt ze względów humanitarnych,

  3. złożenia lub zamiaru złożenia wniosku o udzielenie ochrony międzynarodowej w Polsce,

  4. korzystania przez obywatela Ukrainy z ochrony czasowej udzielonej w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium Ukrainy w innym państwie członkowskim UE.

 

Pozbawienie statusu UKR odbywa się na podstawie przekazania informacji z rejestru Komendanta Głównego Straży Granicznej, dotyczącego obywateli Ukrainy, którzy przybyli na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej z Ukrainy w związku z działaniami wojennymi prowadzonymi na terytorium tego kraju oraz złożyli wniosek o numer PESEL ze statusem UKR.

 

Wyjazd z Polski na okres dłuższy niż 30 dni skutkuje utratą statusu UKR oraz uprawnień wynikających ze specustawy. Wyjazd na krótszy okres, np. 7 dni, nie prowadzi do utraty statusu UKR. Przypominamy, iż dokumentami uprawniającymi obywatela Ukrainy ze statusem UKR do przekraczania granic, w tym wjazdu na terytorium RP, są ważny paszport zagraniczny oraz Diia.pl. Brak okazania Diia.pl lub niezadeklarowanie celu wjazdu do Polski może skutkować traktowaniem wjazdu osoby z Ukrainy jako niezwiązanego z korzystaniem z ochrony czasowej (np. turystycznym).

 

W wyniku nabycia zezwolenia pobytowego obywatel Ukrainy traci status UKR. Nabycie zezwolenia pobytowego oznacza uzyskanie odpowiedniej decyzji administracyjnej, a nie wydanie karty pobytu. Złożenie wniosku o wydanie zezwolenia na pobyt nie prowadzi do utraty statusu.

 

Złożenie wniosku o udzielenie ochrony międzynarodowej, jak również uzyskanie decyzji w tej sprawie, pociąga za sobą utratę statusu UKR.

 

Korzystanie z ochrony czasowej w innym państwie UE skutkuje utratą statusu UKR. Dotyczy to sytuacji, w której osoba w trakcie korzystania z ochrony w Polsce korzysta również z ochrony w innym państwie UE. W tym miejscu przypominamy, iż zgodnie z Dyrektywą 2001/55/WE z dnia 20 lipca 2001 roku obywatel Ukrainy nie jest uprawniony do korzystania z uprawnień wynikających z ochrony czasowej w kilku państwach UE jednocześnieSkorzystanie z ochrony w innym państwie członkowskim nie stanowi podstawy do odmowy udzielenia ochrony czasowej w Polsce.

 

Inne przypadki pozbawienia statusu UKR (np. na skutek niedostosowania się do obowiązku aktualizacji danych w rejestrze PESEL, wyjazdu z Polski na okres krótszy niż 30 dni, skorzystania z ochrony w innym państwie unijnym przed przybyciem na terytorium RP) nie mają oparcia w obowiązujących przepisach i nie mogą mieć miejsca w praktyce.

 

Przywrócenie/ponowne nadanie statusu UKR

Specustawa umożliwia osobom, które utraciły status UKR, ponowne skorzystanie z jej przepisów. Status UKR może zostać wznowiony w dwóch przypadkach:

  1. Przywrócenie statusu UKR – możliwe jest, gdy obywatel Ukrainy potwierdzi, że jego pobyt poza Polską trwał nie dłużej niż 30 dni lub nie zaszła inna okoliczność uzasadniająca utratę statusu (np. nie korzysta z ochrony czasowej w innym państwie UE). Datą przywrócenia statusu jest data jego utraty, co oznacza, iż zachowuje on ciągłość i nieprzerwalność.

  2. Ponowne nadanie statusu UKR – możliwe jest w wyniku ponownego przybycia obywatela Ukrainy na terytorium RP z terytorium Ukrainy w związku z działaniami wojennymi. Datą ponownego nadania statusu UKR jest data ponownego wjazdu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, co skutkuje utratą ciągłości statusu. W rejestrze PESEL odnotowywana jest luka w korzystaniu z uprawnień wynikających z specustawy.

W obu przypadkach obywatel Ukrainy zobowiązany jest do złożenia odpowiednich wniosków w urzędzie miasta/gminy. Straż Graniczna nie dokonuje modyfikacji w rejestrze PESEL i nie ma kompetencji do przywracania lub ponownego nadawania statusu UKR.

Przekroczenie granic RP

 

Obywatel Ukrainy, posiadający numer PESEL ze statusem UKR, jest uprawniony do podróżowania zarówno w obrębie strefy Schengen, jak i poza nią.

 

W przypadku przekraczania granic państw w strefie Schengen, wymagane jest posiadanie ważnego paszportu zagranicznego oraz certyfikatu elektronicznego Diia.pl. Diia.pl jest dokumentem elektronicznym, który pełni funkcję dokumentu pobytowego. Więcej informacji na ten temat można znaleźć tutaj: https://www.pomocprawna.org/diiapl---elektroniczny-dokument-dla-uchodzcow-z-ukrainy oraz tutaj: https://www.pomocprawna.org/wazna-informacja-na-temat-aplikacji-diiapl .[IS1] Diia.pl wraz z ważnym paszportem zagranicznym uprawnia obywatela Ukrainy do poruszania się po strefie Schengen przez okres do 90 dni w ciągu ostatnich 180 dni.

 

Podróżowanie poza strefą Schengen odbywa się na zasadach określonych przez krajowe przepisy Ukrainy.

 

Należy pamiętać, iż jeśli obywatel Ukrainy zdecyduje się opuścić Polskę na okres dłuższy niż 30 dni, utraci status UKR oraz uprawnienia wynikające ze specustawy. Utrata statusu UKR w przypadku wyjazdu na okres powyżej 30 dni nie dotyczy osób skierowanych do pracy lub świadczenia usług poza granicami RP przez podmioty działające na terytorium Polski, a także marynarzy i rybaków, zgodnie z Ustawą z dnia 23 marca 2022 r. o szczególnych regulacjach w zakresie transportu i gospodarki morskiej w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium Ukrainy.

 

Przekraczając granicę w kierunku wjazdowym do Polski, obywatel Ukrainy korzystający z ochrony czasowej w trybie specustawy, ma obowiązek okazania certyfikatu elektronicznego Diia.pl oraz zadeklarowania celu wjazdu. Więcej informacji na ten temat znajduje się na oficjalnej stronie internetowej Straży Granicznej[IS2] : https://www.strazgraniczna.pl/pl/cudzoziemcy/status-ukr-zasady-ochrony/13477,Status-UKR-uregulowania-prawne-dotyczace-ochrony-czasowej-dla-obywateli-Ukrainy-.html. W przypadku nieokazania Diia.pl lub niezadeklarowania celu wjazdu, wjazd może zostać uznany za niezwiązany z ochroną czasową, co może prowadzić do zmiany statusu UKR na NUE (status dla cudzoziemców państw trzecich) oraz wpłynąć na podstawę legalnego pobytu w Polsce.

 

Centrum Pomocy Prawnej im. Haliny Nieć zaleca regularne sprawdzanie statusu UKR, szczególnie w przypadku osób podróżujących, co można zrobić tutaj[IS3] : https://www.gov.pl/web/gov/sprawdz-swoje-dane-w-rejestrze-pesel lub udając się do odpowiedniego urzędu.

 

 

Diia.pl

 

W związku z Aktualizacją dokumentów pobytowych, o których   mowa   w  art.   2   pkt   16   Rozporządzenia   Parlamentu   Europejskiego   i   Rady   (UE) 2016/399 w sprawie unijnego kodeksu zasad regulujących przepływ osób z dnia 9 sierpnia 2022 roku, do katalogu dokumentów pobytowych wydawanych przez Polskę zostały dodane:

  • dokument elektroniczny Diia.pl w aplikacji mobilnej mObywatel, potwierdzający m.in. status beneficjenta art. 2 ust. 1 specustawy,

  • zaświadczenie o korzystaniu z ochrony czasowej wydane przez Szefa Urzędu do Spraw Cudzoziemców obywatelom państw trzecich innych niż Ukraina.

 

Wyżej wymienione dokumenty – w okresie swojej ważności – wraz z ważnym dokumentem podróży (paszportem) uprawniają do:

  • przekraczania granic zewnętrznych UE oraz wewnętrznych państw strefy Schengen,

  • pobytu na terytorium Polski w okresie swojej ważności,

  • pobytu na terytorium innych państw Schengen w okresie do 90 dni w ostatnich 180 dniach

- bez konieczności uzyskania wizy.

 

Dokument Diia.pl udostępniany jest w aplikacji mobilnej mObywatel, którą można pobrać na telefon komórkowy z systemem Android i iOS. W świetle Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 5 października 2023 roku w sprawie określenia procedur oraz usług, w których dokument elektroniczny oraz certyfikat mogą być wykorzystywane do stwierdzania tożsamości obywatela Ukrainy, certyfikat elektroniczny Diia.pl może być wykorzystywany do stwierdzania tożsamości obywatela Ukrainy, któremu nadano numer PESEL ze statusem UKR. Diia.pl pozwala potwierdzić najważniejsze informacje na temat cudzoziemca takie jak: imię i nazwisko, nadany numer PESEL, rok i miejsce urodzenia, obywatelstwo, dla ułatwienia korzystania dodana jest również fotografia cudzoziemca.

 

Warunki korzystania z aplikacji Diia.pl:

  • przekroczenie granicy w okresie od 24 lutego 2022 roku;

  • nadany numer PESEL ze statusem UKR;

  • posiadanie profilu zaufanego;

  • pełna lub ograniczona zdolność do czynności prawnych;

  • telefon z systemem Android (z wersją systemu 6.0 i wyższą) albo IOS (z wersją 13.0 i wyższą);

  • dostęp do Internetu.

 

Aby założyć profil zaufany, złóż wniosek wniosku online[IS1] : https://www.gov.pl/web/profilzaufany, a następnie udaj się w ciągu 14 dni do wybranej placówki w celu jego potwierdzenia. Filmik o tym, jak aktywować Diia.pl, dostępny do obejrzenia jest tu[IS2] : https://www.youtube.com/watch?v=FGNECp8mmMU

 

W związku z brakiem pełnej zdolności do czynności prawnych, dzieci z Ukrainy, które nie ukończyły 13 roku życia, nie są uprawnieni do posiadania i korzystania z Diia.pl. Od dnia 5 czerwca 2023 roku w aplikacji mObywatel rodzic bądź opiekun prawny jest uprawniony do dodania dokumentów swoich dzieci. Więcej informacji na ten temat dostępna jest na stronie Ministerstwa Cyfryzacji[IS3] : https://www.gov.pl/web/cyfryzacja/diiapl-dla-dzieci-w-aplikacji-mobywatel

 
 

Zatrudnienie w Polsce

Obywatele Ukrainy, którzy:

  • korzystają w Polsce z ochrony czasowej i posiadają numer PESEL ze statusem UKR,

  • przebywają w Polsce na innej podstawie, np. posiadają zezwolenie na pobyt

 - są uprawnieni do wykonywania pracy w Polsce, jeżeli są spełnione łącznie następujące warunki:

  • podmiot powierzający pracę obywatelowi Ukrainy powiadomi w terminie 7 dni od dnia podjęcia przez niego pracy powiatowy urząd pracy właściwy ze względu na siedzibę lub miejsce zamieszkania podmiotu o powierzeniu wykonywania pracy temu obywatelowi;

  • wymiar czasu pracy nie jest niższy niż wskazany w powiadomieniu lub liczba godzin nie jest mniejsza niż wskazana w powiadomieniu;

  • wynagrodzenie, które otrzymuje obywatel Ukrainy jest w wysokości nie niższej niż określona w powiadomieniu lub ustalonej według stawki określonej w powiadomieniu, proporcjonalnie zwiększonej w przypadku podwyższenia wymiaru czasu pracy lub liczby godzin pracy;

  • wynagrodzenie, które otrzymuje obywatel Ukrainy, spełnia wymogi określone w przepisach o minimalnym wynagrodzeniu - w przypadkach, gdy przepisy te mają zastosowanie.

Zgłoszenia o podjęciu pracy przez obywatela Ukrainy dokonuje pracodawca w terminie 7 dni od dnia podjęcia pracy, na stronie www.praca.gov.pl. Obowiązek powiadomienia o powierzeniu wykonywania pracy obywatelowi Ukrainy nie dotyczy przypadku, w którym obywatel Ukrainy wykonuje pracę zgodnie z przepisami art. 87 Ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (np. posiada status uchodźcy/ochronę uzupełniającą, zezwolenie na pobyt stały, zezwolenie na pobyt rezydenta długoterminowego UE itd.)

Pracodawca składa ponownie powiadomienie w terminie 7 dni, jeżeli wystąpią następujące okoliczności:

  • zmienił się rodzaj umowy pomiędzy podmiotem powierzającym wykonywanie pracy a obywatelem Ukrainy lub

  • zmieniło się stanowisko lub rodzaj wykonywanej pracy, lub

  • zmniejszono wymiar czasu pracy lub liczbę godzin pracy w tygodniu lub miesiącu określony w powiadomieniu, lub

  • obniżono miesięczną lub godzinową stawkę wynagrodzenia określoną w powiadomieniu.

 Obywatel Ukrainy ma obowiązek poinformować pracodawcę o uzyskaniu zezwolenia na pobyt czasowy i pracę w ciągu 7 dni od dnia doręczenia decyzji. Pracę obywatela Ukrainy w tym okresie uznaje się za legalną.

 

Osoba bezrobotna albo poszukująca pracy

Obywatel Ukrainy, który przebywa legalnie na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej i posiada numer PESEL ze statusem UKR, może zarejestrować się oraz zostać uznany jako osoba bezrobotna albo poszukująca pracy na podstawie przepisów Ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy. Do obywateli Ukrainy, o których mowa w zdaniu pierwszym, nie stosuje się warunku określonego w art. 2 ust. 1 pkt 2 lit. b Ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy, co oznacza, iż osoby starsze, tj. kobiety, które ukończyły 60 rok życia i mężczyźni, którzy ukończyli 65 rok życia, mogą być również uznane jako osoby bezrobotne lub poszukujące pracy przez powiatowy urząd pracy.

Przepisy specustawy regulują jedynie kwestie nabycia statusu bezrobotnego, natomiast nie odnoszą się do przyznania zasiłku dla bezrobotnych.

 

Działalność gospodarcza

Obywatele Ukrainy, którzy:

  • korzystają w Polsce z ochrony czasowej i posiadają numer PESEL ze statusem UKR,

  • przebywają w Polsce na innej podstawie, np. posiadają zezwolenie na pobyt

- mogą prowadzić działalność gospodarczą na takich samych zasadach jak obywatele RP, co oznacza, iż są uprawnieni do zarejestrowania spółki, jak również do założenia jednoosobowej działalności gospodarczej.

W Krakowie można skorzystać z pomocy doradcy w Punkcie Obsługi Przedsiębiorcy[IS1] : https://www.bip.krakow.pl/?mmi=479  

 

Zakwaterowanie

 

W związku z uchyleniem świadczenia za zapewnienie zakwaterowania i wyżywienia obywatelom Ukrainy przez podmioty prywatne z art. 13 specustawy (40 zł), wojewoda jest jedynym podmiotem mającym kompetencję do zapewnienia zakwaterowania obywatelom Ukrainy według przepisów specustawy.

 

Wojewoda może zapewnić obywatelom Ukrainy, przebywającym w Polsce w związku z korzystaniem z ochrony czasowej, pomoc polegającą na:

  1. zapewnieniu zakwaterowania zbiorowego, za które uznaje się zakwaterowanie w obiekcie, w którym przebywa co najmniej 10 osób lub w obiektach będących własnością lub przedmiotem trwałego zarządu jednostek sektora finansów publicznych, i całodziennego wyżywienia zbiorowego;

  2. prowadzeniu punktów recepcyjnych;

  3. zapewnieniu transportu związanego z zakwaterowaniem lub opieką medyczną;

  4. podjęciu innych działań niezbędnych do realizacji pomocy, po uzyskaniu zgody właściwego ministra.

 

Wojewoda może zapewnić obywatelowi Ukrainy ze statusem UKR pomoc w postaci zakwaterowania na zasadach nieodpłatności nie dłużej niż przez 120 dni od dnia jego pierwszego wjazdu do Polski. Po upływie 120 dni pobytu obywatel Ukrainy jest uprawniony do korzystania z tej pomocy pod warunkiem pokrycia przez niego z góry 50% kosztów tej pomocy, nie więcej niż 40 zł za osobę dziennie, a w przypadku małoletnich, na których pobierane jest świadczenie wychowawcze, części kosztów tej pomocy w wysokości 15 zł za osobę dziennie. Po upływie 180 dni obywatel Ukrainy jest uprawniony do korzystania z tej pomocy pod warunkiem pokrycia przez niego z góry 75% kosztów tej pomocy, nie więcej niż 60 zł za osobę dziennie, a w przypadku małoletnich, na których pobierane jest świadczenie wychowawcze, części kosztów tej pomocy w wysokości 15 zł za osobę dziennie.

 

Przepisów o obowiązku opłaty miejsca zamieszkania w grupowym ośrodku zakwaterowania nie stosuje się do obywateli Ukrainy, którzy:

  • posiadają orzeczenie o niepełnosprawności (dot. małoletniego) lub stopniu niepełnosprawności umiarkowanym i znacznym lub orzeczenie lekarza orzecznika ZUS o całkowitej niezdolności do pracy, lub niezdolności do samodzielnej egzystencji (art. 5 pkt 1-2 Ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych),

  • ukończyli: w przypadku kobiet - 60. rok życia, w przypadku mężczyzn - 65. rok życia;

  • są kobietami w ciąży lub osobami wychowującymi dziecko do 12 miesiąca życia, na podstawie przedstawionych dokumentów;

  • samotnie sprawują na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej opiekę nad trojgiem i więcej dzieci, o ile przynajmniej jedno z dzieci nie ukończyło 14. roku życia, na podstawie przedstawionych dokumentów;

  • są małoletnim w pieczy zastępczej lub są małoletnimi, na których nie jest pobierane świadczenie wychowawcze;

  • otrzymali zgodę właściwego miejscowo wojewody na zwolnienie z partycypacji w kosztach pomocy ze względu na swoją trudną sytuację życiową.

Przepisów o obowiązku opłaty nie stosuje także się do:

  • osób sprawujących opiekę nad dzieckiem legitymującym się orzeczeniem o niepełnosprawności lub dorosłym legitymującym się orzeczeniem, o których mowa wyżej,

  • opiekunów tymczasowych dla małoletniego podlegającego wpisowi do ewidencji małoletnich (małoletni obywatel Ukrainy, który przybył na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej bez opieki osoby sprawującej faktyczną pieczę nad nim, małoletni obywatel Ukrainy, który przybył na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej i przed przybyciem był umieszczony w pieczy zastępczej na terytorium Ukrainy oraz obywatel Ukrainy, który przybył do Polski w ramach ukraińskiej instytucjonalnej pieczy).

 

Wyżej wymienione osoby są zwolnione od opłaty za zakwaterowanie w grupowym ośrodku zakwaterowania dla osób z Ukrainy.

 

Wojewoda może zapewnić pomoc obywatelom Ukrainy, polegającą na zapewnieniu zakwaterowania i wyżywienia, bez zachowania warunku dotyczącego minimalnej liczby osób w obiektach (10 osób), na podstawie umowy z organizacją pożytku publicznego, która istnieje minimum 24 miesiące i zapewnia zakwaterowanie wyłącznie dla osób, którzy:

  • posiadają orzeczenie o niepełnosprawności lub stopniu niepełnosprawności umiarkowanym i znacznym lub orzeczenie równoważne, oraz są osobami sprawującymi opiekę nad osobami z niepełnosprawnością.

  • ukończyli: w przypadku kobiet - 60. rok życia, w przypadku mężczyzn - 65. rok życia.

 

Więcej informacji na temat zakwaterowania uzyskasz w urzędzie wojewódzkim właściwym ze względu na miejsce pobytu obywatela Ukrainy w Polsce.

 

Małoletnie dzieci bez opieki

Na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej osoby małoletnie, tj. osoby poniżej 18 roku życia, przebywają zasadniczo pod opieką swoich przedstawicieli ustawowych, najczęściej - rodziców. W przypadku dzieci z Ukrainy, przebywających w Polsce z powodu konfliktu zbrojnego w Ukrainie, które są pozbawione opieki rodziców lub opiekunów prawnych, ustawodawca przewidział instytucję opiekuna tymczasowego. Opiekun ten, podczas nieobecności rodziców lub prawnych opiekunów, ma za zadanie reprezentować dziecko oraz sprawować pieczę nad jego osobą i majątkiem.

Centrum Pomocy Prawnej im. Haliny Nieć podkreśla, iż do sprawowania opieki nad dzieckiem nie wystarcza pełnomocnictwo udzielone przez rodziców.

Poniżej przedstawiamy wybrane aspekty związane z opieką tymczasową nad dziećmi z Ukrainy. Szczegółowe informacje na temat tej formy opieki można znaleźć w naszym poradniku dla opiekunów w języku polskim[IS1] : https://www.pomocprawna.org/opieka-tymczasowa-nad-maloletnim-z-ukrainy---poradnik-dla-opiekunow.

Aby właściwie sprawować opiekę tymczasową nad małoletnim, konieczne jest uzyskanie stosownego postanowienia sądowego o ustanowieniu opiekuna tymczasowego. Wniosek o ustanowienie opiekuna tymczasowego składa się do sądu rejonowego właściwego ze względu na miejsce zamieszkania małoletniego. Wzór wniosku można znaleźć tutaj: https://www.gov.pl/web/sprawiedliwosc/formularze-dotyczace-opiekuna-tymczasowego--w-wersjach-jezykowych-polskiej-i-ukrainskiej. Do wniosku należy dołączyć dokumenty potwierdzające tożsamość dziecka, jego zaświadczenie o nadaniu numeru PESEL ze statusem UKR, dokumenty tożsamości kandydata na opiekuna oraz – jeśli dostępne – zgodę rodziców na pełnienie tej opieki.

Należy zaznaczyć, iż ustanowienie opieki tymczasowej nad dzieckiem przebywającym w Polsce z innego powodu niż ochrona czasowa, które nie posiada numeru PESEL UKR, jest niemożliwe.

Zgodnie ze specustawą opiekę tymczasową przyznaje się wyłącznie w sytuacji, gdy przedstawiciele ustawowi dziecka nie przebywają na terytorium RP. W związku z tym sąd nie ustanowi opiekuna tymczasowego, jeśli rodzic przebywa, na przykład, w innej miejscowości na terenie Polski.

Ustanawiając opiekuna tymczasowego, sąd kieruje się dobrem dziecka. Kandydatem na opiekuna tymczasowego może być każda osoba pełnoletnia, mająca pełną zdolność do czynności prawnych, która nie została pozbawiona władzy rodzicielskiej ani skazana za przestępstwa określone w specustawie. Przede wszystkim sąd preferuje kandydata spośród krewnych, powinowatych lub innych osób, które dają rękojmię należytego wykonywania obowiązków opiekuna.

Po rozpatrzeniu wniosku sąd wydaje postanowienie o ustanowieniu opiekuna tymczasowego. Na mocy tego postanowienia opiekun tymczasowy jest uprawniony do reprezentowania małoletniego oraz sprawowania nad nim pieczy, w tym do prowadzenia jego spraw urzędowych, podejmowania decyzji w jego bieżących sprawach i ubiegania się o świadczenia socjalne (np. świadczenie wychowawcze 800+).

Centrum Pomocy Prawnej oferuje wsparcie prawne w zakresie przygotowania wniosku do sądu i przeprowadzenia procedury sądowej (dotyczy Krakowa i okolic). Ponadto uruchomiliśmy specjalną infolinię poświęconą sprawom opieki tymczasowej nad dziećmi z Ukrainy: 725 449 356, czynną od poniedziałku do piątku w godzinach 9:00–15:00, z wyjątkiem dni ustawowo wolnych od pracy.

 

OBOWIĄZEK SZKOLNY

 

Rozporządzenie Ministra Edukacji i Nauki z dnia 26 sierpnia 2024 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie organizacji kształcenia, wychowania i opieki dzieci i młodzieży będących obywatelami Ukrainy wprowadziło obowiązek nauki dla dzieci z Ukrainy. Zgodnie z rozporządzeniem, od 1 września każde dziecko przebywające w Polsce w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium Ukrainy, posiadające numer PESEL ze statusem UKR, jest zobowiązane do realizacji obowiązkowego rocznego przygotowania przedszkolnego, obowiązku szkolnego lub obowiązku nauki, odpowiednio do swojego wieku.

 

Wyjątek stanowią uczniowie z Ukrainy, którzy uczą się w ostatniej klasie ukraińskiej szkoły, której ukończenie umożliwia przystąpienie do egzaminu maturalnego (ukr. ЗНО), i mają zamiar w roku szkolnym 2025/2026 przystąpić do tego egzaminu. Osoba sprawująca opiekę nad dzieckiem jest zobowiązana poinformować gminę o uczestnictwie dziecka w ukraińskiej szkole online.

 

 

Świadczenia pieniężne i niepieniężne

 

Obywatele Ukrainy, posiadające numer PESEL ze statusem UKR, są uprawnione do określonych świadczeń pieniężnych i niepieniężnych. Poniżej przedstawiamy wybrane z tych świadczeń.

 

Świadczenie wychowawcze 800+

 

Jest to świadczenie dla rodzica, opiekuna tymczasowego albo osoby sprawującej pieczę zastępczą nad dzieckiem. Celem świadczenia wychowawczego jest częściowe pokrycie wydatków związanych z wychowywaniem dziecka, w tym z opieką nad nim i zaspokojeniem jego potrzeb życiowych.

Świadczenie 800+ przysługuje w wysokości 800 zł miesięcznie na dziecko. 800+ przysługuje od miesiąca, w którym złożysz wniosek, do końca okresu świadczeniowego, w którym wypłacamy świadczenie.

 

Na mocy Ustawy z dnia 15 maja 2024 r. o zmianie ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa oraz niektórych innych ustaw, nowe przepisy uzależniające przyznanie i wypłatę świadczenia wychowawczego od realizacji przez dziecko ze statusem UKR obowiązku rocznego przygotowania przedszkolnego, obowiązku szkolnego i obowiązku nauki mają zastosowanie po raz pierwszy przy ustalaniu prawa do świadczenia wychowawczego na okres rozpoczynający się dnia 1 czerwca 2025 r., a w sprawach dotyczących świadczenia wychowawczego za okresy, które rozpoczęły się przed dniem 1 czerwca 2025 r. stosuje się przepisy dotychczasowe.

 

Wniosek o przyznanie świadczenia wychowawczego należy złożyć do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Więcej informacji: https://www.zus.pl/-/500-dla-obywateli-ukrainy

 

Świadczenie „aktywnie w żłobku”

 

Świadczenie aktywnie w żłobku przysługuje na dzieci, które uczęszczają do żłobka, klubu dziecięcego (znajdującego się w rejestrze żłobków i klubów dziecięcych) lub są objęte opieką opiekuna dziennego (znajdującego się w wykazie opiekunów dziennych).

 

Świadczenie przysługuje bez względu na dochód w rodzinie i wynosi:

  • do 1500 złotych miesięcznie na dziecko,

  • do 1900 złotych miesięcznie – jeżeli dziecko ma orzeczenie o niepełnosprawności łącznie ze wskazaniami:

    • konieczności stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji oraz

    • konieczności stałego współudziału na co dzień opiekuna dziecka w procesie jego leczenia, rehabilitacji i edukacji

– nie więcej jednak niż wysokość opłaty rodzica za pobyt dziecka w żłobku, klubie dziecięcym lub u dziennego opiekuna.

 

Wniosek o przyznanie świadczenia należy złożyć do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Więcej informacji: https://www.zus.pl/aktywnyrodzic/wiadczenie-aktywnie-w-zlobku#2

 

Zasiłek rodzinny

 

Zasiłek rodzinny ma na celu częściowe pokrycie wydatków na utrzymanie dziecka. Przyznanie prawa do zasiłku rodzinnego uzależnione jest m.in. od spełnienia kryterium dochodowego. Zasiłek rodzinny przysługuje, jeżeli przeciętny miesięczny dochód rodziny w przeliczeniu na osobę albo dochód osoby uczącej się nie przekracza kwoty 674,00 zł. W przypadku gdy członkiem rodziny jest dziecko legitymujące się orzeczeniem o niepełnosprawności lub orzeczeniem o umiarkowanym albo o znacznym stopniu niepełnosprawności, zasiłek rodzinny przysługuje, jeżeli przeciętny miesięczny dochód rodziny w przeliczeniu na osobę albo dochód osoby uczącej się nie przekracza kwoty 764,00 zł.

 

Wysokość zasiłku rodzinnego wynosi miesięcznie:

  1. 95,00 zł na dziecko w wieku do ukończenia 5 roku życia;

  2. 124,00 zł na dziecko w wieku powyżej 5 roku życia do ukończenia 18 roku życia;

  3. 135,00 zł na dziecko w wieku powyżej 18 roku życia do ukończenia 24 roku życia.

 

Wniosek o przyznanie zasiłku rodzinnego należy złożyć do Miejskiego Ośrodku Pomocy Społecznej. Więcej informacji: https://www.gov.pl/web/rodzina/zasilek-rodzinny

 

Świadczenie rodzicielskie

 

Świadczenie rodzicielskie przysługuje osobom sprawującym opiekę nad dzieckiem, które z powodu swojej sytuacji zawodowej nie mogą skorzystać z zasiłku macierzyńskiego lub uposażenia macierzyńskiego.

 

Świadczenie rodzicielskie wynosi 1000 zł.

 

Wniosek o przyznanie świadczenia rodzicielskiego należy złożyć do Miejskiego Ośrodku Pomocy Społecznej. Więcej informacji: https://www.gov.pl/web/rodzina/wiadczenie-rodzicielskie

 

Zasiłek pielęgnacyjny

 

Zasiłek pielęgnacyjny przyznaje się w celu częściowego pokrycia wydatków wynikających z konieczności zapewnienia opieki i pomocy innej osoby w związku z niezdolnością do samodzielnej egzystencji.

 

Przysługuje:

  • niepełnosprawnemu dziecku,

  • osobie niepełnosprawnej w wieku powyżej 16 roku życia, jeżeli legitymuje się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności (a także osobie niepełnosprawnej w wieku powyżej 16. roku życia legitymującej się orzeczeniem o umiarkowanym stopniu niepełnosprawności, jeżeli niepełnosprawność powstała w wieku do ukończenia 21. roku życia),

  • osobie, która ukończyła 75 lat.

 

Wysokość zasiłku pielęgnacyjnego od 1 listopada 2019 r. wynosi 215,84 zł miesięcznie.

 

Wniosek o przyznanie zasiłku pielęgnacyjnego należy złożyć do Miejskiego Ośrodku Pomocy Społecznej. Więcej informacji: https://www.gov.pl/web/rodzina/zasilek-pielegnacyjny

 

Świadczenie pielęgnacyjne

 

Świadczenie dla osób opiekujących się małoletnimi legitymującymi orzeczeniem o niepełnosprawności łącznie ze wskazaniami: konieczności stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji oraz konieczności stałego współudziału na co dzień opiekuna dziecka w procesie jego leczenia, rehabilitacji i edukacji (pkt. 7 i 8 orzeczenia o niepełnosprawności/ o stopniu niepełnosprawności).

 

Świadczenie przyznaje się:

  1. matce albo ojcu,

  2. innej osobie, na których zgodnie z przepisami ustawy z dnia 25 lutego 1964 r. - Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz. U. z 2020 r. poz. 1359 oraz z 2022 r. poz. 2140) ciąży obowiązek alimentacyjny, a także małżonkom,

  3. opiekunowi faktycznemu dziecka,

  4. rodzinie zastępczej, osobie prowadzącej rodzinny dom dziecka, dyrektorowi placówki opiekuńczo-wychowawczej, dyrektorowi regionalnej placówki opiekuńczo-terapeutycznej albo dyrektorowi interwencyjnego ośrodka preadopcyjnego

 

Świadczenie pielęgnacyjne podlega corocznej waloryzacji, więc aktualna wysokość świadczenia to 2988 złotych.

 

Wniosek o przyznanie świadczenia pielęgnacyjnego należy złożyć do Miejskiego Ośrodku Pomocy Społecznej. Więcej informacji: https://www.gov.pl/web/rodzina/swiadczenie-pielegnacyjne-od-1-stycznia-2024-r---nowe-zasady3

 

Dodatek z tytułu urodzenia dziecka

 

Dodatek z tytułu urodzenia dziecka przysługuje matce lub ojcu albo opiekunowi prawnemu dziecka. Przysługuje matce lub ojcu albo opiekunowi prawnemu dziecka, jeżeli wniosek o jego przyznanie zostanie złożony przed ukończeniem przez dziecko 1 roku życia. Do wniosku należy dołączyć: zaświadczenie lekarskie lub zaświadczenie wystawione przez położną potwierdzające, że matka dziecka pozostawała pod opieką medyczną nie później niż od 10 tygodnia ciąży do porodu. W przypadku wystąpienia o przysposobienie więcej niż jednego dziecka lub urodzenia więcej niż jednego dziecka podczas jednego porodu dodatek przysługuje na każde dziecko.

 

Dodatek wypłacany jest jednorazowo w kwocie 1000 zł.

 

Wniosek o przyznanie dodatku z tytułu urodzenia dziecka należy złożyć do Miejskiego Ośrodku Pomocy Społecznej. Więcej informacji: https://www.gov.pl/web/rodzina/dodatek-z-tytulu-urodzenia-dziecka 

 

Zasiłek opiekuńczy

 

Zasiłek opiekuńczy ma na celu ochronę osoby ubezpieczonej przed utratą wynagrodzenia w czasie sprawowania opieki nad chorym dzieckiem lub innym chorym członkiem rodziny. Przysługuje rodzicom, a także opiekunowi tymczasowemu ustanowionym na mocy postanowienia sądu rodzinnego zgodnie ze specustawą. Zasiłek może być przyznany w sytuacji, jeżeli rodzic bądź opiekun tymczasowy jest zwolniony od wykonywania pracy z powodu opieki m.in. nad dzieckiem chorym lub niepełnosprawnym bądź innym niż dziecko chorym członkiem rodziny. Łączny okres wypłaty zasiłku opiekuńczego nie może przekroczyć 60 dni w roku kalendarzowym.

 

Wniosek o przyznanie zasiłku opiekuńczego należy złożyć do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Więcej informacji: https://www.zus.pl/swiadczenia/zasilki/zasilek-opiekunczy/prawo-do-zasilku-i-okres-przyslugiwania

 

 

Program Dobry Start

 

Program Dobry Start jest rodzajem wsparcia dla wszystkich uczniów rozpoczynających rok szkolny, który polega na jednorazowej wypłacie 300 zł na wyprawkę szkolną dziecka. Wśród osób, które mogą złożyć wniosek wymienić należy m.in. rodziców i opiekunów prawnych dziecka.

 

Na mocy Ustawy z dnia 15 maja 2024 r. o zmianie ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa oraz niektórych innych ustaw, nowe przepisy uzależniające przyznanie i wypłatę świadczenia wychowawczego od realizacji przez dziecko ze statusem UKR obowiązku rocznego przygotowania przedszkolnego, obowiązku szkolnego i obowiązku nauki mają zastosowanie po raz pierwszy przy ustalaniu prawa do świadczenia wychowawczego na okres rozpoczynający się dnia 1 czerwca 2025 r., a w sprawach dotyczących świadczenia wychowawczego za okresy, które rozpoczęły się przed dniem 1 czerwca 2025 r. stosuje się przepisy dotychczasowe.

 

Wniosek o przyznanie świadczenia należy złożyć do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Więcej informacji: https://www.zus.pl/baza-wiedzy/program-dobry-start

 

Pomoc obywatelom Ukrainy z niepełnosprawnością, Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych

 

PFRON oferuje pomoc w sfinansowaniu wymaganego udziału własnego w zakupie lub naprawie wyrobów medycznych wydawanych na zlecenie. Obywatel Ukrainy z niepełnosprawnością może otrzymać tę pomoc w ramach Modułu I programu PFRON pod nazwą „Pomoc obywatelom Ukrainy z niepełnosprawnością”. Warunkiem skorzystania z programu jest posiadanie dokumentu potwierdzający I lub II stopień niepełnosprawności wydany w ramach ukraińskiego systemu orzekania o niepełnosprawności.

 

Więcej informacji na temat pomocy PFRON uzyskać bezpośrednio w PFRON: https://www.pfron.org.pl/o-funduszu/programy-i-zadania-pfron/programy-i-zadania-real/pomoc-obywatelom-ukrainy-z-niepelnosprawnoscia/komunikaty/pomoc-dla-obywateli-ukrainy-z-niepelnosprawnoscia-na-zaopatrzenie-w-wyroby-medyczne/

 

Dodatek mieszkaniowy

 

Dodatek mieszkaniowy to kwota wypłacana osobom w trudnej sytuacji finansowej, z przeznaczeniem na opłaty za mieszkanie. Dodatek przysługuje w przypadkach określonych przepisami Ustawy z dnia 21 czerwca 2001 r. o dodatkach mieszkaniowych i zależy m.in. od tytułu prawnego do lokalu, osiągania odpowiednio niskiego dochodu oraz odpowiedniej powierzchni użytkowej lokalu.

 

Więcej informacji o dodatku mieszkaniowym można uzyskać w Miejskim Ośrodku Pomocy Społecznej: https://www.bip.krakow.pl/?sub_dok_id=762 

 

 

Świadczenia dla osób z niepełnosprawnością

 

Obywatele Ukrainy z niepełnosprawnością, posiadające numer PESEL ze statusem UKR, są uprawnione do określonych świadczeń pieniężnych i niepieniężnych. Poniżej przedstawiamy wybrane z tych świadczeń.

 

Świadczenie uzupełniające dla osób niezdolnych do samodzielnej egzystencji

 

Celem świadczenia uzupełniającego jest dodatkowe wsparcie dochodowe osób niezdolnych do samodzielnej egzystencji.

 

Przysługuje osobom, które:

  • ukończyły 18 lat

  • posiadają orzeczenie o niezdolności do samodzielnej egzystencji lub orzeczenie o całkowitej niezdolności do pracy i niezdolności do samodzielnej egzystencji

  • nie są uprawnione do emerytury ani renty, nie mają ustalonego prawa do innego   świadczenia pieniężnego finansowanego ze środków publicznych albo gdy takie świadczenia przysługują, ale ich wysokość nie przekracza 2519,33 zł.

  •  

Wysokość świadczenia wynosi 500 zł miesięcznie.

 

Wniosek o przyznanie świadczenia wychowawczego należy złożyć do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Więcej informacji:

https://www.zus.pl/-/500-swiadczenie-uzupelniajace-dla-osob-niezdolnych-do-samodzielnej-egzystencji

https://www.zus.pl/baza-wiedzy/biezace-wyjasnienia-komorek-merytorycznych/swiadczenia/500-dla-osob-niezdolnych-do-samodzielnej-egzystencji-najczesciej-zadawane-pytania

 

 

Zasiłek pielęgnacyjny

 

Zasiłek pielęgnacyjny przyznaje się w celu częściowego pokrycia wydatków wynikających z konieczności zapewnienia opieki i pomocy innej osoby w związku z niezdolnością do samodzielnej egzystencji.

 

Przysługuje:

  • niepełnosprawnemu dziecku,

  • osobie niepełnosprawnej w wieku powyżej 16 roku życia, jeżeli legitymuje się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności (a także osobie niepełnosprawnej w wieku powyżej 16. roku życia legitymującej się orzeczeniem o umiarkowanym stopniu niepełnosprawności, jeżeli niepełnosprawność powstała w wieku do ukończenia 21. roku życia),

  • osobie, która ukończyła 75 lat.

           

Wysokość zasiłku pielęgnacyjnego wynosi 215,84 zł miesięcznie.

 

Wniosek o przyznanie zasiłku należy złożyć do Miejskiego Ośrodku Pomocy Społecznej. Więcej informacji: https://www.gov.pl/web/rodzina/zasilek-pielegnacyjny

 

 

Świadczenie pielęgnacyjne

 

Świadczenie dla osób opiekujących się małoletnimi legitymującymi orzeczeniem o niepełnosprawności łącznie ze wskazaniami: konieczności stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji oraz konieczności stałego współudziału na co dzień opiekuna dziecka w procesie jego leczenia, rehabilitacji i edukacji (pkt. 7 i 8 orzeczenia o niepełnosprawności).

 

Świadczenie przyznaje się:

  1. matce albo ojcu,

  2. innej osobie, na których zgodnie z przepisami ustawy z dnia 25 lutego 1964 r. - Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz. U. z 2020 r. poz. 1359 oraz z 2022 r. poz. 2140) ciąży obowiązek alimentacyjny, a także małżonkom,

  3. opiekunowi faktycznemu dziecka,

  4. rodzinie zastępczej, osobie prowadzącej rodzinny dom dziecka, dyrektorowi placówki opiekuńczo-wychowawczej, dyrektorowi regionalnej placówki opiekuńczo-terapeutycznej albo dyrektorowi interwencyjnego ośrodka preadopcyjnego.

 

Świadczenie pielęgnacyjne podlega corocznej waloryzacji, więc aktualna wysokość świadczenia to 2988 złotych.

 

Wniosek o przyznanie świadczenia pielęgnacyjnego należy złożyć do Miejskiego Ośrodku Pomocy Społecznej. Więcej informacji: https://www.gov.pl/web/rodzina/swiadczenie-pielegnacyjne-od-1-stycznia-2024-r---nowe-zasady3

 

 

Pomoc obywatelom Ukrainy z niepełnosprawnością, Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych

 

PFRON oferuje pomoc w sfinansowaniu wymaganego udziału własnego w zakupie lub naprawie wyrobów medycznych wydawanych na zlecenie. Obywatel Ukrainy z niepełnosprawnością może otrzymać tę pomoc w ramach Modułu I programu PFRON pod nazwą „Pomoc obywatelom Ukrainy z niepełnosprawnością”. Warunkiem skorzystania z programu jest posiadanie dokumentu potwierdzający I lub II stopień niepełnosprawności wydany w ramach ukraińskiego systemu orzekania o niepełnosprawności.

 

Więcej informacji na temat pomocy PFRON uzyskać bezpośrednio w PFRON https://www.pfron.org.pl/o-funduszu/programy-i-zadania-pfron/programy-i-zadania-real/pomoc-obywatelom-ukrainy-z-niepelnosprawnoscia/komunikaty/pomoc-dla-obywateli-ukrainy-z-niepelnosprawnoscia-na-zaopatrzenie-w-wyroby-medyczne/

 

Dodatek pielęgnacyjny

 

Dodatek przysługuje osobie, która:

  • jest całkowicie niezdolna do pracy oraz do samodzielnej egzystencji albo

  • ukończyła 75 rok życia.

 Wysokość świadczenia wynosi 294,39 zł miesięcznie.

 

Wniosek o przyznanie dodatku pielęgnacyjnego należy złożyć do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Więcej informacji: https://www.zus.pl/swiadczenia/dodatki-do-swiadczen-emerytalno-rentowych/dodatek-pielegnacyjny

 

Renta z tytułu niezdolności do pracy

 

Renta z tytułu niezdolności do pracy osobom, które:

  • posiadają orzeczenie komisji lekarskiej ZUS o niezdolności do pracy,

  • przepracowały w Polsce określony okres czasu i opłacały składki na ubezpieczenie,

  • niezdolność do pracy powstała w czasie okresów składkowych lub nieskładkowych wskazanych w ustawie emerytalnej, albo w ciągu 18 miesięcy od ustania tych okresów.

 

Wysokość świadczenia wynosi 1780,96 zł miesięcznie.

 

Wniosek o przyznanie renty należy złożyć do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Więcej informacji: https://www.zus.pl/lekarze/orzekanie-o-niezdolnosci-do-pracy/pojecie-niezdolnosci-do-pracy/definicje

https://www.zus.pl/swiadczenia/renty/renty-z-tytulu-niezdolnosci-do-pracy/warunki-wymagane-do-przyznania-renty

 

 

Przedłużenie okresów legalnego pobytu​

 

Pobyt obywatela Ukrainy, któremu nadano numer PESEL ze statusem UKR, uznaje się za legalny do dnia 30 września 2025 roku.

 

Specustawa uznaje również pobyt innych obywateli Ukrainy przebywających w Polsce, których ostatni dzień legalnego pobytu przypadał na okres od 24 lutego 2022 roku, za legalny do dnia 30 września 2025 roku. Dotyczy to obywateli Ukrainy przebywających w Polsce na podstawie:

  1. ruchu bezwizowego,

  2. wizy krajowej,

  3. wizy Schengen wydanej przez Polskę lub inne państwo Schengen,

  4. zezwolenia na pobyt czasowy wydanego przez Polskę,

  5. zezwolenia pobytowego wydanego przez inne państwo strefy Schengen.

 

Jeżeli termin ważności dokumentów pobytowych obywateli Ukrainy upływa w okresie od 24 lutego 2022 roku, ważność tych dokumentów jest przedłużona do dnia 30 września 2025 roku. Dotyczy to następujących dokumentów:

  1. karty pobytu,

  2. polskiego dokumentu tożsamości cudzoziemca,

  3. dokumentu „zgoda na pobyt tolerowany”.

Dokumenty, których ważność przedłużono na podstawie specjalnych rozwiązań specustawy, nie uprawniają obywateli Ukrainy do przekraczania granicy.

 

Jeżeli termin do opuszczenia przez obywatela Ukrainy terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, przypada w okresie od dnia 24 lutego 2022 roku, ulega on przedłużeniu z mocy prawa do dnia 30 września 2025 roku.

W okresie do 30 września 2025 roku wobec obywatela Ukrainy można nie wszczynać postępowania w sprawie zobowiązania do powrotu, a wszczęte umorzyć, jeżeli przemawia za tym ważny interes tego obywatela. Nie dotyczy to sytuacji, w której postępowanie to może być lub zostało wszczęte z uwagi na względu obronności lub bezpieczeństwa państwa lub ochrony bezpieczeństwa i porządku publicznego lub interes RP.

 

Zezwolenie na pobyt czasowy dla osób z PESEL UKR

Obywatele Ukrainy przebywający w Polsce w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium Ukrainy i posiadający status UKR są uprawnieni do dalszej legalizacji pobytu, w tym do ubiegania się o zezwolenie na pobyt czasowy. Zgodnie z obowiązującymi przepisami obywatel Ukrainy może ubiegać się o zezwolenie na pobyt czasowy w związku z:

  1. wykonywaniem pracy, zgodnie z art. 114 ust. 1 Ustawy z dnia 12 grudnia 2003 r. o cudzoziemcach,

  2. wykonywaniem pracy w zawodzie wymagającym wysokich kwalifikacji, zgodnie z art. 127 Ustawy z dnia 12 grudnia 2003 r. o cudzoziemcach,

  3. prowadzeniem działalności gospodarczej, zgodnie z art. 142 ust. 1 Ustawy z dnia 12 grudnia 2003 r. o cudzoziemcach,

  4. pobytem z obywatelem RP, zgodnie z art. 158 ust. 1 Ustawy z dnia 12 grudnia 2003 r. o cudzoziemcach,

  5. pobytem z cudzoziemcem, zgodnie z art. 159 ust. 1 Ustawy z dnia 12 grudnia 2003 r. o cudzoziemcach

Dodatkowo specustawa umożliwia złożenie wniosku o wydanie nowej karty pobytu w związku z poprzednim korzystaniem z ochrony czasowej w Polsce. Więcej informacji na temat nowej karty można znaleźć w odpowiednim rozdziale na tej stronie.

 

W przypadku złożenia wniosku o zezwolenie na pobyt czasowy w celu innym niż wskazane powyżej wniosek jest pozostawiany bez rozpoznania.

 

Podkreślamy, iż ubieganie się o wydanie zezwolenia na pobyt jest uprawnieniem obywatela Ukrainy, a nie obowiązkiem. Osoby korzystające w Polsce z ochrony czasowej i deklarujące zamiar pozostania w Polsce na podstawie tejże ochrony, mają uznany pobyt za legalny do dnia 30 września 2025 roku.

Centrum udziela porad prawnych dotyczących problematyki ochrony czasowej osobom szukającym schronienia w Polsce przed konfliktem zbrojnym w Ukrainie. W niniejszym rozdziale przedstawiamy katalog zezwoleń na pobyt czasowy, które mogą otrzymać obywatele Ukrainy, oraz uwagi dotyczące ww. wniosków. W przypadku potrzeby szczegółowej konsultacji w ww. tematach, zalecamy bezpośredni kontakt z Wydziałem Spraw Cudzoziemców Urzędu Wojewódzkiego, właściwego ze względu na miejsce zamieszkania wnioskodawcy.

Wniosek o wydanie zezwolenia na pobyt czasowy składa się osobiście do wojewody właściwego ze względu na miejsce zamieszkania obywatela Ukrainy w Polsce. W Krakowie wniosek o pobyt czasowy przyjmuje Wydział Spraw Cudzoziemców Małopolskiego Urzędu Wojewódzkiego: https://infoopt.pl/kontakt/ [IS1]

 

Zezwolenie udzielane jest na okres nie dłuższy niż 3 lata. W przypadku gdy obywatel Ukrainy nie spełnia wymogów udzielenia zezwolenia na pobyt czasowy ze względu na deklarowany cel pobytu lub okoliczności, które są podstawą ubiegania się o to zezwolenie, nie uzasadniają jego pobytu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej przez okres dłuższy niż 3 miesiące, lub wobec obywatela Ukrainy zachodzą okoliczności uzasadniające odmowę udzielenia mu zezwolenia na pobyt czasowy inne niż określone w art. 100 ust. 1 pkt 2– 5 lub art. 165 ust. 1 Ustawy z dnia 12 grudnia 2013 r. o cudzoziemcach, w okresie do dnia 30 września 2025 roku udziela mu się zezwolenia na pobyt czasowy na okres 1 roku, licząc od dnia wydania decyzji. W przypadku gdy obywatel Ukrainy ubiega się o udzielenie mu zezwolenia na pobyt czasowy ze względu na okoliczności wymagające krótkotrwałego pobytu, o którym mowa w art. 181 ust. 1 lub zezwolenie na pobyt czasowy ze względu na pracę sezonową, o którym mowa w art. 185a Ustawy z dnia 12 grudnia 2013 r. o cudzoziemcach, zezwolenia udziela się na okres 6 miesięcy, licząc od dnia wydania decyzji.

 

Do obywatela Ukrainy ze statusem UKR nie stosuje się wymogu osobistego złożenia wniosku ani przedstawienia ważnego dokumentu podróży przy składaniu wniosku. W uzasadnionych przypadkach wojewoda może w toku postępowania wezwać cudzoziemca do przedłożenia ważnego dokumentu podróży lub jego kopii, bądź do przedłożenia innego dokumentu potwierdzającego tożsamość.

 

Z wnioskiem o wydanie zezwolenia na pobyt czasowy można zapoznać się tu: https://migrant.poznan.uw.gov.pl/pl/system/files/pliki/formularz_wniosku_o_udzielenie_zezwolenia_na_pobyt_czasowy.pdf [IS2]

 

Zezwolenie na pobyt czasowy w celu wykonywania pracy

 

Zezwolenie na pobytu czasowy i pracę dotyczy obywatela Ukrainy, legalnie pracującego na terytorium RP. Więcej na temat legalności zatrudnienia przeczytasz  w odpowiednim rozdziale na naszej stronie.

 

Zezwolenie na pobyt czasowy w celu wykonywania pracy w zawodzie wymagającym wysokich kwalifikacji

 

To zezwolenie, inaczej nazywane Blue Card, dotyczy obywatela Ukrainy, który ukończył studia wyższe na kierunku powiązanym z obecnie wykonywaną pracą lub posiada co najmniej 5-letnie doświadczenie zawodowe na poziomie porównywalnym z poziomem kwalifikacji uzyskanych w wyniku ukończenia studiów wyższych, które są niezbędne do wykonywania tej pracy.

 

Zezwolenie na pobyt czasowy w celu prowadzenia działalności gospodarczej

 

Zezwolenie na pobytu czasowy w celu prowadzenia działalności gospodarczej dotyczy obywatela Ukrainy, legalnie prowadzącego działalność gospodarczą na terytorium RP. Więcej na temat legalności zatrudnienia przeczytasz w odpowiednim rozdziale na naszej stronie.

 

W okresie do dnia 30 września 2025 roku w postępowaniach w sprawie udzielenia zezwolenia na pobyt czasowy w celu prowadzenia działalności gospodarczej obywatelowi Ukrainy ze statusem UKR, wykonującemu tę działalność na podstawie wpisu do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej, nie stosuje się art. 142 ust. 1 pkt 3 Ustawy z dnia 12 grudnia 2013 r. o cudzoziemcach (tj. osiągnięcie określonego w tym przepisie dochodu w roku podatkowym poprzedzającym złożenie wniosku oraz posiadanie środków pozwalających na spełnienie w przyszłości warunków określonych w art. 142 ust. 1 pkt. 3 lit. a ww. Ustawy/prowadzenie działań pozwalających na spełnienie w przyszłości tych warunków).

 

Zezwolenie na pobyt czasowy dla członka rodziny obywatela RP

 

Zezwolenie na pobyt udziela się obywatelowi Ukrainy, będącemu:

  1. małżonkiem obywatela polskiego lub

  2. małoletnim dzieckiem małżonka obywatela polskiego, który posiada zezwolenie na pobyt czasowy dla członka rodziny polskiego obywatela lub zezwolenie na pobyt stały udzielone w związku z pozostawaniem w związku małżeńskim z obywatelem polskim.

Zezwolenie przyznaje się także w przypadku obywatela Ukrainy prowadzącego życie rodzinne w rozumieniu Europejskiej Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności z zamieszkującym na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej polskim obywatelem, z którym przebywa wspólnie na tym terytorium.

 

Zezwolenia na pobyt czasowy dla członka rodziny obywatela Rzeczypospolitej Polskiej udziela się obywatelowi Ukrainy także wówczas, gdy jest on dzieckiem obywatela polskiego lub jego małżonka, które nie ukończyło 21. roku życia lub które pozostaje na utrzymaniu obywatela polskiego lub jego małżonka, lub jest rodzicem obywatela polskiego lub jego małżonka pozostającym na utrzymaniu obywatela polskiego lub jego małżonka – jeżeli obywatel polski zamieszkuje na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej i regularnie przemieszcza się z tego terytorium na terytorium innego państwa członkowskiego Unii Europejskiej w celu wykonywania pracy na terytorium tego państwa, a brak tego zezwolenia uniemożliwiałby korzystanie przez niego ze swobody przepływu pracowników.

 

Zezwolenie na pobyt czasowy w celu pobytu z cudzoziemcem

 

Zezwolenie na pobyt w celu połączenia się z rodziną dotyczy obywatela Ukrainy, będącego:

  1. małżonkiem cudzoziemca pozostającym w uznawanym przez prawo Rzeczypospolitej Polskiej związku małżeńskim,

  2. małoletnim dzieckiem cudzoziemca, w tym także przysposobionym i osoby pozostającej z nim w uznawanym przez prawo Rzeczypospolitej Polskiej związku małżeńskim,

  3. wstępnym w linii prostej (np. rodzicem) lub osobą pełnoletnią odpowiedzialną za małoletniego cudzoziemca, któremu nadano status uchodźcy lub udzielono ochrony uzupełniającej, przebywającego na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej bez opieki.

 

Członek rodziny do którego obywatel Ukrainy chce się połączyć musi zamieszkiwać w Polsce na podstawie jednego z następujących tytułów pobytowych:

  1. na podstawie zezwolenia na pobyt stały,

  2. na podstawie zezwolenia na pobyt rezydenta długoterminowego UE,

  3. w związku z nadaniem mu statusu uchodźcy,

  4. w związku z udzieleniem mu ochrony uzupełniającej,

  5. na podstawie zezwolenia na pobyt czasowy, przy czym nie stosuje się przepisu art. 159 ust. 1 pkt 1 lit. e Ustawy z dnia 12 grudnia 2013 r. o cudzoziemcach w zakresie, w jakim przepis ten przewiduje minimalny okres pobytu tego cudzoziemca na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej na podstawie zezwolenia na pobyt czasowy, minimalną liczbę udzielonych mu zezwoleń na pobyt czasowy oraz minimalny okres, na jaki zostało udzielone zezwolenie na pobyt czasowy, na podstawie którego ten cudzoziemiec zamieszkuje na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej bezpośrednio przed złożeniem wniosku o udzielenie zezwolenia na pobyt czasowy w celu połączenia się z rodziną,

  6. w związku z udzieleniem zgody na pobyt ze względów humanitarnych.

 

O czym należy pamiętać ubiegając się o wydanie zezwolenia na pobyt?

Po pierwsze, uzyskanie pozytywnej decyzji o zezwoleniu na pobyt czasowy pozbawia osobę statusu UKR, czyli uprawnień nadanych jej specustawą, m.in. świadczeń pieniężnych i niepieniężnych, dostępu do opieki medycznej.

Po drugie, należy wziąć pod uwagę, iż maksymalny okres, na jaki wydawane jest takie zezwolenie, wynosi 3 lata. Po upływie okresu, na który zostało wydane zezwolenie, obywatel Ukrainy, jeśli wykazuje zamiar dalszego pozostania na terytorium RP, zobowiązany jest do dalszej legalizacji pobytu, np. poprzez uzyskanie nowego zezwolenia na pobyt. Zezwolenie na pobyt czasowy nie aktualizuje się automatycznie; w tym celu należy złożyć wniosek najpóźniej w ostatnim dniu swojego legalnego pobytu w Polsce.

Po trzecie, złożenie wniosku o wydanie zezwolenia przez obywatela Ukrainy, któremu nadano numer PESEL ze statusem UKR, nie wymaga jego osobistej obecności w Wydziale Spraw Cudzoziemców, więc ustalanie terminu wizyty w urzędzie celem osobistego stawiennictwa nie jest konieczne. W przypadku wysłania wniosku za pośrednictwem Poczty Polskiej (za potwierdzeniem odbioru) lub biura podawczego w siedzibie Wydziału, zalecamy zachowanie dokumentu potwierdzającego wysłanie dokumentów.

Po czwarte - w trakcie rozpatrywania wniosku o wydanie zezwolenia pobytowego konieczne jest poinformowanie Urzędu o każdej zmianie związanej z miejscem zamieszkania lub adresem do korespondencji obywatela Ukrainy, a także z celem pobytowym deklarowanym we wniosku.

 
 

Nowe zezwolenie na pobyt czasowy dla osób z PESEL UKR- poprzednio posiadacz ochrony czasowej

 

Nowelizacja specustawy, która weszła w życie 1 lipca 2024 r., wprowadziła nową ścieżkę dalszej legalizacji pobytu dla obywateli Ukrainy objętych ochroną czasową w Polsce. Obywatel Ukrainy korzystający z ochrony czasowej w Polsce i posiadający PESEL UKR jest uprawniony do ubiegania się wydanie nowej karty pobytu od stycznia 2025 r., zgodnie z informacją zamieszczoną na stronie Szefa Urzędu ds. Cudzoziemców: https://www.gov.pl/web/udsc/informacja-w-sprawie-wnioskow-o-wydanie-tzw-karty-pobytu-cukr.

 

Aby uzyskać tę kartę pobytu, obywatel Ukrainy musi spełnić kumulatywnie następujące warunki:

  1. posiadanie statusu UKR w dniu 4 marca 2024 r.;

  2. posiadanie statusu UKR w dniu złożenia wniosku o wydanie karty pobytu;

  3. posiadanie nieprzerwanie statusu UKR przynajmniej przez 365 dni.

Do wydania nowej karty pobytu uprawnione jest także dziecko urodzone na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej przez matkę posiadającą numer PESEL ze statusem UKR, pod warunkiem spełnienia łącznie następujących warunków:

  1. pobyt dziecka na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej uznaje się za legalny;

  2. w dniu złożenia wniosku o wydanie karty pobytu dziecko posiada status UKR;

  3. matce dziecka wydano kartę pobytu, o której mowa wyżej.

 

Wniosek o wydanie karty pobytu składa się wyłącznie w formie elektronicznej z wykorzystaniem usługi online udostępnionej przez Szefa Urzędu do Spraw Cudzoziemców, przy użyciu dedykowanego formularza, który zostanie określony odpowiednim rozporządzeniem.

 

Opłata skarbowa za wydanie zezwolenia wynosi 340 zł, za wydanie karty pobytu zaś – 100 zł.

 

Szczególne przepisy dotyczące ww. postępowania wejdą w życie dopiero po uruchomieniu dedykowanej usługi on-line.

 

Przed złożeniem wniosku o nową kartę pobytu warto pamiętać o konieczności aktualizacji danych w rejestrze PESEL w zakresie posiadania ważnego dokumentu podróży. Dotyczy to przede wszystkim osób, które nabyły PESEL UKR na podstawie dokumentu innego niż ważny paszport zagraniczny, np. paszportu wewnętrznego obywatela Ukrainy lub paszportu zagranicznego z przekroczonym terminem ważności.

 

Kartę pobytu wydaje się lub odmawia się jej wydania w terminie 90 dni od dnia złożenia wniosku.

 

W przypadku pozytywnego rozpatrzenia wniosku, wojewoda wzywa obywatela Ukrainy do odbioru karty pobytu w terminie 60 dni od dnia udostępnienia przez urząd wojewódzki informacji o możliwości jej odbioru. Z dniem odbioru karta pobytu staje się z mocy prawa zezwoleniem na pobyt czasowy, udzielonym na okres do końca ważności tej karty. Brak odbioru karty w wyznaczonym terminie skutkuje jej unieważnieniem.

 

W przypadku odmowy wydania karty, wojewoda wydaje decyzję administracyjną, od której przysługuje odwołanie do Szefa Urzędu do Spraw Cudzoziemców.

 

Zezwolenie udzielane jest na okres 3 lat i uprawnia do wykonywania pracy bez konieczności posiadania dodatkowego zezwolenia na pracę. Nabycie tego zezwolenia skutkuje zmianą statusu z UKR na CUKR, co prowadzi do utraty wszelkich uprawnień wynikających ze specustawy, w tym prawa do korzystania ze świadczeń socjalnych i zdrowotnych.

W karcie pobytu umieszcza się adnotację: „Poprzednio posiadacz ochrony czasowej”.

W określonych przypadkach określonych w specustawie karta pobytu może zostać cofnięta, m.in. w przypadku wyjazdu obywatela Ukrainy z Polski na okres dłuższy niż 6 miesięcy.

 

Jestem bezpaństwowcem lub obywatelem Państw trzecich i przyjechałem z Ukrainy

 

Niniejszy rozdział został opracowany przez Szefa Urzędu do Spraw Cudzoziemców. Więcej o ochronie czasowej przeczytasz tutaj[IS1] : https://www.gov.pl/web/ochrona

Cudzoziemcy, których nie dotyczy specustawa, a należą do kategorii wysiedleńców wymienionych w art. 2 ust 1 i 2 Decyzji wykonawczej Rady UE z dnia 4 marca 2022 roku, stwierdzającej istnienie masowego napływu osób wysiedlonych z Ukrainy, mogą korzystać z ochrony czasowej zgodnie z Ustawą z dnia 13 czerwca 2003 r. o udzielaniu cudzoziemcom ochrony na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

Dotyczy to:

  • bezpaństwowców lub obywateli państw trzecich innych niż Ukraina, którzy są w stanie udowodnić, że przed 24 lutego 2022 r. legalnie przebywali w Ukrainie na podstawie ważnego zezwolenia na pobyt stały wydanego zgodnie z prawem ukraińskim i nie są w stanie w bezpiecznych warunkach powrócić do kraju lub regionu pochodzenia,

  • bezpaństwowców lub obywateli państw trzecich innych niż Ukraina (i członków ich rodzin), którzy przed 24 lutego 2022 r. korzystali z ochrony międzynarodowej lub równoważnej ochrony krajowej w Ukrainie.

Za członków rodziny uznaje się następujące osoby, o ile rodzina znajdowała się już i przebywała w Ukrainie przed 24 lutego 2022 r.:

  • małżonka,

  • małoletnie i niepozostające w związku małżeńskim dzieci lub dzieci małżonka, niezależnie od tego, czy urodziły się w związku małżeńskim, poza związkiem, czy są przysposobione,

  • innych bliskich krewnych, którzy mieszkali razem jako jedna rodzina w czasie, kiedy wystąpiły okoliczności prowadzące do masowego napływu wysiedleńców, którzy byli w tym czasie całkowicie lub częściowo na utrzymaniu ww. osoby.

Cudzoziemcy, którzy spełniają powyższe wymogi mogą uzyskać nieodpłatnie zaświadczenie potwierdzające korzystanie z ochrony czasowej. Zaświadczenie wydaje Szef Urzędu do Spraw Cudzoziemców na wniosek cudzoziemca.

 

Wnioski o wydanie zaświadczenia można składać:

  • pocztą na adres: Urzędu do Spraw Cudzoziemców, ul. Taborowa 33, 02-699 Warszawa,

  • e-mailem na adres: ochronaczasowa@udsc.gov.pl,

  • elektronicznie przez platformę ePUAP,

  • osobiście w biurze podawczym urzędu przy ul. Taborowej 33 w Warszawie.

Do wniosku cudzoziemiec powinien dołączyć:

  1. kopię dokumentu podróży, w którym znajduje się potwierdzenie wjazdu na terytorium Polski począwszy od dnia 24.02.2022 r.,

  2. kopię dokumentu, z którego wynika uprawnienie do korzystania przed 24.02.2022 r. w Ukrainie z ochrony lub legalnego pobytu na podstawie ważnego zezwolenia na pobyt stały,

  3. oświadczenie dotyczące braku możliwości powrotu do kraju lub regionu pochodzenia,

  4. kopie dokumentów dotyczących pokrewieństwa z osobami uprawnionymi do ochrony czasowej w przypadku dzieci lub innych bliskich krewnych, którzy mieszkali razem jako jedna rodzina.

Po pozytywnej weryfikacji wniosku, pracownik urzędu skontaktuje się z cudzoziemcem i umówi termin osobistego odbioru zaświadczenia. Po odbiór zaświadczenia należy zgłosić się z oryginałami dokumentów, dołączonymi do wniosku. Zaświadczenie zostanie wydane tylko po potwierdzeniu ich zgodności z oryginałem.

W przypadku, gdy cudzoziemiec nie spełnia warunków do objęcia ochroną czasową, postanowienie w tej sprawie otrzyma pocztą lub za pośrednictwem platformy ePUAP.

Zaświadczenie jest wyłącznym dowodem korzystania z ochrony czasowej w Polsce i w okresie swojej ważności do 4 marca 2026 r. poświadcza prawo jego posiadacza do pobytu na terytorium Polski.

 

Osoby, które otrzymały w Urzędzie do Spraw Cudzoziemców zaświadczenie o objęciu ochroną czasową z datą ważności do 4 września 2023, 2024, 2025 r. nie muszą wnioskować o wydanie nowych dokumentów. Zaświadczenia te zachowają ważność do 4 marca 2026 r.

Przepisy nie przewidują podstawy prawnej do wymiany już wydanych zaświadczeń z powodu przedłużenia obowiązywania ochrony czasowej. Dokumenty zawierają stosowną adnotację o przedłużeniu okresu ich ważności z mocy prawa. Stąd też cudzoziemcy, którzy dotąd otrzymali zaświadczenia mogą dalej posługiwać się nimi jako dokumentami pobytowymi potwierdzającymi ich status prawny.

Szef Urzędu unieważnia zaświadczenie, w przypadku:

  1. ujawnienia, że cudzoziemiec:
    a) po wydaniu tego zaświadczenia uzyskał dokument pobytowy w związku z korzystaniem z ochrony w innym państwie UE, wydany przez organ innego niż Rzeczpospolita Polska państwa członkowskiego Unii Europejskiej
    b)nie był uprawniony do jego uzyskania,

  2. pisemnie zawiadomił Szefa Urzędu o zrzeczeniu się prawa do korzystania z ochrony czasowej na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

Szef Urzędu zawiadamia cudzoziemca o unieważnieniu zaświadczenia i obowiązku jego zwrotu.

Jeżeli Szef Urzędu unieważnił zaświadczenie i cudzoziemiec nie przebywa na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, Szef Urzędu zawiadamia go o tym unieważnieniu i obowiązku zwrotu tego zaświadczenia, o ile znany jest adres pobytu tego cudzoziemca w innym niż Rzeczpospolita Polska państwie członkowskim Unii Europejskiej. Cudzoziemiec zwraca zaświadczenie w terminie 15 dni od dnia doręczenia zawiadomienia.

Cudzoziemiec korzystający z ochrony czasowej może wykonywać pracę bez konieczności posiadania zezwolenia na pracę oraz podejmować i wykonywać działalność gospodarczą na terytorium Polski na takich samych zasadach jak obywatele polscy.

Osobie korzystającej z ochrony czasowej, której zostało wydane zaświadczenie, Urząd do Spraw Cudzoziemców zapewnia, na jej żądanie, opiekę medyczną oraz przyznaje pomoc przez zakwaterowanie i wyżywienie albo pomoc w postaci świadczenia pieniężnego. Wspomniana pomoc udzielana jest w trybie i na zasadach określonych w Ustawie z dnia 13 czerwca 2003 r. o udzielaniu cudzoziemcom ochrony na terytorium RP.

Opieka medyczna obejmuje świadczenia w zakresie analogicznym dla osób objętych obowiązkowym lub dobrowolnym ubezpieczeniem zdrowotnym (z wyłączeniem leczenia lub rehabilitacji uzdrowiskowej). Zapisy i koordynacja wizyt lekarskich odbywa się poprzez infolinię operatora medycznego firmę Petra Medica[IS2] : https://petramedica.pl/kontakt.

W celu skorzystania z pomocy w postaci świadczenia pieniężnego na pokrycie we własnym zakresie pobytu w Polsce należy:

  1. przesłać pocztą wniosek wraz ze wskazaniem aktualnego adresu zamieszkania, na który mają zostać przesłane świadczenia oraz kopią zaświadczenia o korzystaniu z ochrony czasowej. Dokumenty należy wysłać na adres: Departament Pomocy Socjalnej, Urząd do Spraw Cudzoziemców, ul. Taborowa 33, 02-699 Warszawa. Wniosek można pobrać na dole strony lub

  2. zgłosić się do punktu obsługi cudzoziemca w siedzibie Urzędu do Spraw Cudzoziemców przy ul. Taborowej 33 w Warszawie.
     

W razie wątpliwości lub dodatkowych pytań prosimy o kontakt mailowy: ochronaczasowa@udsc.gov.pl.

Świadczenie pieniężne nie przysługuje cudzoziemcom, którzy otrzymali zaświadczenie o objęciu ochroną czasową i korzystają z zakwaterowania w miejscu zorganizowanym przez administrację państwową lub samorządową.

W celu otrzymania pomocy w zakwaterowaniu należy zgłosić się do ośrodka dla cudzoziemców w Dębaku - Podkowie Leśnej (tel. 22 729 80 71 lub 22 729 80 19).

 

 

Ochrona czasowa

KRAKÓW:
1. Punkt Informacyjny dla Obcokrajowców, ul. Zabłocie 20: pon –pt 9:00–16:00

2. Miejsce Otwarte, os. Górali 24: pon – pt 10:00–16:00

3. Fundacja "Dobro Zawsze Wraca", ul. Łagiewnicka 54: pon – pt 10:00–16:00

4. Spilno Hub, ul. Chłopickiego 4:  pon – pt 10:00–16:00


POZNAŃ:
Centrum Pomocy Migrantom i Uchodźcom, Caritas, ul. Dąbrowskiego 28: pon – pt  8:00–15:00

KATOWICE:
Centrum Pomocy Migrantom i Uchodźcom, Caritas, ul. Jordana 18: pon 10:00–15:00

RYBNIK:
Rybnicka Rada Kobiet, ul. Białych 7: wt– pt 9:00–16:00

WROCŁAW:
Centrum Poradnicze Nomada, ul. Dubois 11-13: wt–śr 9:00–16:00, czw 11:00–16:00


RZESZÓW:
Fundacja CORE, ul. Gałęzowskiego 2: pon – pt 9:00–16:00

SOPOT:
Centrum Wsparcia Ukrainy, aleja Niepodległości 749: pon – pt 9:00–16:00 

 


INFOLINIA DLA UCHODŹCÓW Z UKRAINY: 725 449 374

INFOLINIA W SPRAWACH OPIEKI TYMCZASOWEJ NAD MAŁOLETNIMI Z UKRAINY725 449 356


 

Centrum Pomocy Prawnej im. Haliny Nieć wspiera uchodźców z Ukrainy od pierwszego dnia wojny. Prowadzimy dodatkowe punkty pomocy prawnej, w których osoby z Ukrainy mogą uzyskać informacje w języku ukraińskim i rosyjskim. Oferujemy pomoc prawną także dla osób przybywających z Ukrainy, które nie posiadają ukraińskiego obywatelstwa, w tym dla bezpaństwowców oraz obywateli państw trzecich.

Wszystkie niezbędne informacje na temat statusu prawnego osób, które przybyły do Polski w związku z konfliktem zbrojnym na Ukrainie, znajdziesz poniżej.


 

  1. pl
  2. en
  3. ru
  4. uk

Tu znajdziesz nasze punkty bezpłatnej pomocy prawnej:

Pomoc prawna dla uchodźców z Ukrainy

Twoje wsparcie pozwoli nam kontynuować
bezpłatną pomoc prawną dla uchodźców w Polsce!

KRS: 0000113676

Nr konta: 65 1160 2202 0000 0000 4950 8531