Obywatele Ukrainy, którzy:

• korzystają w Polsce z ochrony czasowej i posiadają numer PESEL ze statusem UKR,

• przebywają w Polsce na innej podstawie, np. posiadają zezwolenie na pobyt

 - są uprawnieni do wykonywania pracy w Polsce, jeżeli są spełnione łącznie następujące warunki:

• podmiot powierzający pracę obywatelowi Ukrainy powiadomi w terminie 7 dni od dnia podjęcia przez niego pracy powiatowy urząd pracy właściwy ze względu na siedzibę lub miejsce zamieszkania podmiotu o powierzeniu wykonywania pracy temu obywatelowi;

• wymiar czasu pracy nie jest niższy niż wskazany w powiadomieniu lub liczba godzin nie jest mniejsza niż wskazana w powiadomieniu;

• wynagrodzenie, które otrzymuje obywatel Ukrainy jest w wysokości nie niższej niż określona w powiadomieniu lub ustalonej według stawki określonej w powiadomieniu, proporcjonalnie zwiększonej w przypadku podwyższenia wymiaru czasu pracy lub liczby godzin pracy;

• wynagrodzenie, które otrzymuje obywatel Ukrainy, spełnia wymogi określone w przepisach o minimalnym wynagrodzeniu - w przypadkach, gdy przepisy te mają zastosowanie.

Zgłoszenia o podjęciu pracy przez obywatela Ukrainy dokonuje pracodawca w terminie 7 dni od dnia podjęcia pracy, na stronie www.praca.gov.pl. Obowiązek powiadomienia o powierzeniu wykonywania pracy obywatelowi Ukrainy nie dotyczy przypadku, w którym obywatel Ukrainy wykonuje pracę zgodnie z przepisami art. 87 Ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (np. posiada status uchodźcy/ochronę uzupełniającą, zezwolenie na pobyt stały, zezwolenie na pobyt rezydenta długoterminowego UE itd.)

Pracodawca składa ponownie powiadomienie w terminie 7 dni, jeżeli wystąpią następujące okoliczności:

• zmienił się rodzaj umowy pomiędzy podmiotem powierzającym wykonywanie pracy a obywatelem Ukrainy lub

• zmieniło się stanowisko lub rodzaj wykonywanej pracy, lub

• zmniejszono wymiar czasu pracy lub liczbę godzin pracy w tygodniu lub miesiącu określony w powiadomieniu, lub

• obniżono miesięczną lub godzinową stawkę wynagrodzenia określoną w powiadomieniu.

Obywatel Ukrainy ma obowiązek poinformować pracodawcę o uzyskaniu zezwolenia na pobyt czasowy i pracę w ciągu 7 dni od dnia doręczenia decyzji. Pracę obywatela Ukrainy w tym okresie uznaje się za legalną.

 

 

 

Obywatel Ukrainy, który przebywa legalnie na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej i posiada numer PESEL ze statusem UKR, może zarejestrować się oraz zostać uznany jako osoba bezrobotna albo poszukująca pracy na podstawie przepisów Ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy. Do obywateli Ukrainy, o których mowa w zdaniu pierwszym, nie stosuje się warunku określonego w art. 2 ust. 1 pkt 2 lit. b Ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy, co oznacza, iż osoby starsze, tj. kobiety, które ukończyły 60 rok życia i mężczyźni, którzy ukończyli 65 rok życia, mogą być również uznane jako osoby bezrobotne lub poszukujące pracy przez powiatowy urząd pracy.

Przepisy specustawy regulują jedynie kwestie nabycia statusu bezrobotnego, natomiast nie odnoszą się do przyznania zasiłku dla bezrobotnych.

 

 

 

 

Obywatele Ukrainy, którzy:

• korzystają w Polsce z ochrony czasowej i posiadają numer PESEL ze statusem UKR,

• przebywają w Polsce na innej podstawie, np. posiadają zezwolenie na pobyt

- mogą prowadzić działalność gospodarczą na takich samych zasadach jak obywatele RP, co oznacza, iż są uprawnieni do zarejestrowania spółki, jak również do założenia jednoosobowej działalności gospodarczej.

W Krakowie można skorzystać z pomocy doradcy w Punkcie Obsługi Przedsiębiorcy

 

 

 

 

 

W związku z uchyleniem świadczenia za zapewnienie zakwaterowania i wyżywienia obywatelom Ukrainy przez podmioty prywatne z art. 13 specustawy (40 zł), wojewoda jest jedynym podmiotem mającym kompetencję do zapewnienia zakwaterowania obywatelom Ukrainy według przepisów specustawy.

 

Wojewoda może zapewnić obywatelom Ukrainy, przebywającym w Polsce w związku z korzystaniem z ochrony czasowej, pomoc polegającą na:

1. zapewnieniu zakwaterowania zbiorowego, za które uznaje się zakwaterowanie w obiekcie, w którym przebywa co najmniej 10 osób lub w obiektach będących własnością lub przedmiotem trwałego zarządu jednostek sektora finansów publicznych, i całodziennego wyżywienia zbiorowego;

2. prowadzeniu punktów recepcyjnych;

3. zapewnieniu transportu związanego z zakwaterowaniem lub opieką medyczną;

4. podjęciu innych działań niezbędnych do realizacji pomocy, po uzyskaniu zgody właściwego ministra.

 

Wojewoda może zapewnić obywatelowi Ukrainy ze statusem UKR pomoc w postaci zakwaterowania na zasadach nieodpłatności nie dłużej niż przez 120 dni od dnia jego pierwszego wjazdu do Polski. Po upływie 120 dni pobytu obywatel Ukrainy jest uprawniony do korzystania z tej pomocy pod warunkiem pokrycia przez niego z góry 50% kosztów tej pomocy, nie więcej niż 40 zł za osobę dziennie, a w przypadku małoletnich, na których pobierane jest świadczenie wychowawcze, części kosztów tej pomocy w wysokości 15 zł za osobę dziennie. Po upływie 180 dni obywatel Ukrainy jest uprawniony do korzystania z tej pomocy pod warunkiem pokrycia przez niego z góry 75% kosztów tej pomocy, nie więcej niż 60 zł za osobę dziennie, a w przypadku małoletnich, na których pobierane jest świadczenie wychowawcze, części kosztów tej pomocy w wysokości 15 zł za osobę dziennie.

 

Przepisów o obowiązku opłaty miejsca zamieszkania w grupowym ośrodku zakwaterowania nie stosuje się do obywateli Ukrainy, którzy:

• posiadają orzeczenie o niepełnosprawności (dot. małoletniego) lub stopniu niepełnosprawności umiarkowanym i znacznym lub orzeczenie lekarza orzecznika ZUS o całkowitej niezdolności do pracy, lub niezdolności do samodzielnej egzystencji (art. 5 pkt 1-2 Ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych),

• ukończyli: w przypadku kobiet - 60. rok życia, w przypadku mężczyzn - 65. rok życia;

• są kobietami w ciąży lub osobami wychowującymi dziecko do 12 miesiąca życia, na podstawie przedstawionych dokumentów;

• samotnie sprawują na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej opiekę nad trojgiem i więcej dzieci, o ile przynajmniej jedno z dzieci nie ukończyło 14. roku życia, na podstawie przedstawionych dokumentów;

• są małoletnim w pieczy zastępczej lub są małoletnimi, na których nie jest pobierane świadczenie wychowawcze;

• otrzymali zgodę właściwego miejscowo wojewody na zwolnienie z partycypacji w kosztach pomocy ze względu na swoją trudną sytuację życiową.

Przepisów o obowiązku opłaty nie stosuje także się do:

• osób sprawujących opiekę nad dzieckiem legitymującym się orzeczeniem o niepełnosprawności lub dorosłym legitymującym się orzeczeniem, o których mowa wyżej,

• opiekunów tymczasowych dla małoletniego podlegającego wpisowi do ewidencji małoletnich (małoletni obywatel Ukrainy, który przybył na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej bez opieki osoby sprawującej faktyczną pieczę nad nim, małoletni obywatel Ukrainy, który przybył na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej i przed przybyciem był umieszczony w pieczy zastępczej na terytorium Ukrainy oraz obywatel Ukrainy, który przybył do Polski w ramach ukraińskiej instytucjonalnej pieczy).

 

Wyżej wymienione osoby są zwolnione od opłaty za zakwaterowanie w grupowym ośrodku zakwaterowania dla osób z Ukrainy.

 

Wojewoda może zapewnić pomoc obywatelom Ukrainy, polegającą na zapewnieniu zakwaterowania i wyżywienia, bez zachowania warunku dotyczącego minimalnej liczby osób w obiektach (10 osób), na podstawie umowy z organizacją pożytku publicznego, która istnieje minimum 24 miesiące i zapewnia zakwaterowanie wyłącznie dla osób, którzy:

• posiadają orzeczenie o niepełnosprawności lub stopniu niepełnosprawności umiarkowanym i znacznym lub orzeczenie równoważne, oraz są osobami sprawującymi opiekę nad osobami z niepełnosprawnością.

• ukończyli: w przypadku kobiet - 60. rok życia, w przypadku mężczyzn - 65. rok życia.

 

Więcej informacji na temat zakwaterowania uzyskasz w urzędzie wojewódzkim właściwym ze względu na miejsce pobytu obywatela Ukrainy w Polsce.

 

 

 

 

Na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej osoby małoletnie, tj. osoby poniżej 18 roku życia, przebywają zasadniczo pod opieką swoich przedstawicieli ustawowych, najczęściej - rodziców. W przypadku dzieci z Ukrainy, przebywających w Polsce z powodu konfliktu zbrojnego w Ukrainie, które są pozbawione opieki rodziców lub opiekunów prawnych, ustawodawca przewidział instytucję opiekuna tymczasowego. Opiekun ten, podczas nieobecności rodziców lub prawnych opiekunów, ma za zadanie reprezentować dziecko oraz sprawować pieczę nad jego osobą i majątkiem.

Centrum Pomocy Prawnej im. Haliny Nieć podkreśla, iż do sprawowania opieki nad dzieckiem nie wystarcza pełnomocnictwo udzielone przez rodziców.

Poniżej przedstawiamy wybrane aspekty związane z opieką tymczasową nad dziećmi z Ukrainy. Szczegółowe informacje na temat tej formy opieki można znaleźć w naszym poradniku dla opiekunów w języku polskim.

Aby właściwie sprawować opiekę tymczasową nad małoletnim, konieczne jest uzyskanie stosownego postanowienia sądowego o ustanowieniu opiekuna tymczasowego. Wniosek o ustanowienie opiekuna tymczasowego składa się do sądu rejonowego właściwego ze względu na miejsce zamieszkania małoletniego. Wzór wniosku można znaleźć tutaj. Do wniosku należy dołączyć dokumenty potwierdzające tożsamość dziecka, jego zaświadczenie o nadaniu numeru PESEL ze statusem UKR, dokumenty tożsamości kandydata na opiekuna oraz – jeśli dostępne – zgodę rodziców na pełnienie tej opieki.

Należy zaznaczyć, iż ustanowienie opieki tymczasowej nad dzieckiem przebywającym w Polsce z innego powodu niż ochrona czasowa, które nie posiada numeru PESEL UKR, jest niemożliwe.

Zgodnie ze specustawą opiekę tymczasową przyznaje się wyłącznie w sytuacji, gdy przedstawiciele ustawowi dziecka nie przebywają na terytorium RP. W związku z tym sąd nie ustanowi opiekuna tymczasowego, jeśli rodzic przebywa, na przykład, w innej miejscowości na terenie Polski.

Ustanawiając opiekuna tymczasowego, sąd kieruje się dobrem dziecka. Kandydatem na opiekuna tymczasowego może być każda osoba pełnoletnia, mająca pełną zdolność do czynności prawnych, która nie została pozbawiona władzy rodzicielskiej ani skazana za przestępstwa określone w specustawie. Przede wszystkim sąd preferuje kandydata spośród krewnych, powinowatych lub innych osób, które dają rękojmię należytego wykonywania obowiązków opiekuna.

Po rozpatrzeniu wniosku sąd wydaje postanowienie o ustanowieniu opiekuna tymczasowego. Na mocy tego postanowienia opiekun tymczasowy jest uprawniony do reprezentowania małoletniego oraz sprawowania nad nim pieczy, w tym do prowadzenia jego spraw urzędowych, podejmowania decyzji w jego bieżących sprawach i ubiegania się o świadczenia socjalne (np. świadczenie wychowawcze 800+).

 

 

 

 

 

 

Rozporządzenie Ministra Edukacji i Nauki z dnia 26 sierpnia 2024 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie organizacji kształcenia, wychowania i opieki dzieci i młodzieży będących obywatelami Ukrainy wprowadziło obowiązek nauki dla dzieci z Ukrainy. Zgodnie z rozporządzeniem, od 1 września każde dziecko przebywające w Polsce w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium Ukrainy, posiadające numer PESEL ze statusem UKR, jest zobowiązane do realizacji obowiązkowego rocznego przygotowania przedszkolnego, obowiązku szkolnego lub obowiązku nauki, odpowiednio do swojego wieku.

 

Wyjątek stanowią uczniowie z Ukrainy, którzy uczą się w ostatniej klasie ukraińskiej szkoły, której ukończenie umożliwia przystąpienie do egzaminu maturalnego (ukr. ЗНО), i mają zamiar w roku szkolnym 2025/2026 przystąpić do tego egzaminu. Osoba sprawująca opiekę nad dzieckiem jest zobowiązana poinformować gminę o uczestnictwie dziecka w ukraińskiej szkole online.

 

 

 

 

 

 

Obywatele Ukrainy, posiadające numer PESEL ze statusem UKR, są uprawnione do określonych świadczeń pieniężnych i niepieniężnych. Poniżej przedstawiamy wybrane z tych świadczeń.

 

Świadczenie wychowawcze 800+

 

Jest to świadczenie dla rodzica, opiekuna tymczasowego albo osoby sprawującej pieczę zastępczą nad dzieckiem. Celem świadczenia wychowawczego jest częściowe pokrycie wydatków związanych z wychowywaniem dziecka, w tym z opieką nad nim i zaspokojeniem jego potrzeb życiowych.

Świadczenie 800+ przysługuje w wysokości 800 zł miesięcznie na dziecko. 800+ przysługuje od miesiąca, w którym złożysz wniosek, do końca okresu świadczeniowego, w którym wypłacamy świadczenie.

 

Na mocy Ustawy z dnia 15 maja 2024 r. o zmianie ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa oraz niektórych innych ustaw, nowe przepisy uzależniające przyznanie i wypłatę świadczenia wychowawczego od realizacji przez dziecko ze statusem UKR obowiązku rocznego przygotowania przedszkolnego, obowiązku szkolnego i obowiązku nauki mają zastosowanie po raz pierwszy przy ustalaniu prawa do świadczenia wychowawczego na okres rozpoczynający się dnia 1 czerwca 2025 r., a w sprawach dotyczących świadczenia wychowawczego za okresy, które rozpoczęły się przed dniem 1 czerwca 2025 r. stosuje się przepisy dotychczasowe.

 

Wniosek o przyznanie świadczenia wychowawczego należy złożyć do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Więcej informacji: https://www.zus.pl/-/500-dla-obywateli-ukrainy

 

Świadczenie „aktywnie w żłobku”

 

Świadczenie aktywnie w żłobku przysługuje na dzieci, które uczęszczają do żłobka, klubu dziecięcego (znajdującego się w rejestrze żłobków i klubów dziecięcych) lub są objęte opieką opiekuna dziennego (znajdującego się w wykazie opiekunów dziennych).

 

Świadczenie przysługuje bez względu na dochód w rodzinie i wynosi:

• do 1500 złotych miesięcznie na dziecko,

• do 1900 złotych miesięcznie – jeżeli dziecko ma orzeczenie o niepełnosprawności łącznie ze wskazaniami:

  • konieczności stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji oraz

  • konieczności stałego współudziału na co dzień opiekuna dziecka w procesie jego leczenia, rehabilitacji i edukacji

– nie więcej jednak niż wysokość opłaty rodzica za pobyt dziecka w żłobku, klubie dziecięcym lub u dziennego opiekuna.

 

Wniosek o przyznanie świadczenia należy złożyć do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Więcej informacji tutaj. 

 

Zasiłek rodzinny

 

Zasiłek rodzinny ma na celu częściowe pokrycie wydatków na utrzymanie dziecka. Przyznanie prawa do zasiłku rodzinnego uzależnione jest m.in. od spełnienia kryterium dochodowego. Zasiłek rodzinny przysługuje, jeżeli przeciętny miesięczny dochód rodziny w przeliczeniu na osobę albo dochód osoby uczącej się nie przekracza kwoty 674,00 zł. W przypadku gdy członkiem rodziny jest dziecko legitymujące się orzeczeniem o niepełnosprawności lub orzeczeniem o umiarkowanym albo o znacznym stopniu niepełnosprawności, zasiłek rodzinny przysługuje, jeżeli przeciętny miesięczny dochód rodziny w przeliczeniu na osobę albo dochód osoby uczącej się nie przekracza kwoty 764,00 zł.

 

Wysokość zasiłku rodzinnego wynosi miesięcznie:

1. 95,00 zł na dziecko w wieku do ukończenia 5 roku życia;

2. 124,00 zł na dziecko w wieku powyżej 5 roku życia do ukończenia 18 roku życia;

3. 135,00 zł na dziecko w wieku powyżej 18 roku życia do ukończenia 24 roku życia.

 

Wniosek o przyznanie zasiłku rodzinnego należy złożyć do Miejskiego Ośrodku Pomocy Społecznej. Więcej informacji: https://www.gov.pl/web/rodzina/zasilek-rodzinny

 

Świadczenie rodzicielskie

 

Świadczenie rodzicielskie przysługuje osobom sprawującym opiekę nad dzieckiem, które z powodu swojej sytuacji zawodowej nie mogą skorzystać z zasiłku macierzyńskiego lub uposażenia macierzyńskiego.

 

Świadczenie rodzicielskie wynosi 1000 zł.

 

Wniosek o przyznanie świadczenia rodzicielskiego należy złożyć do Miejskiego Ośrodku Pomocy Społecznej. Więcej informacji: https://www.gov.pl/web/rodzina/wiadczenie-rodzicielskie

 

Zasiłek pielęgnacyjny

 

Zasiłek pielęgnacyjny przyznaje się w celu częściowego pokrycia wydatków wynikających z konieczności zapewnienia opieki i pomocy innej osoby w związku z niezdolnością do samodzielnej egzystencji.

 

Przysługuje:

• niepełnosprawnemu dziecku,

• osobie niepełnosprawnej w wieku powyżej 16 roku życia, jeżeli legitymuje się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności (a także osobie niepełnosprawnej w wieku powyżej 16. roku życia legitymującej się orzeczeniem o umiarkowanym stopniu niepełnosprawności, jeżeli niepełnosprawność powstała w wieku do ukończenia 21. roku życia),

• osobie, która ukończyła 75 lat.

 

Wysokość zasiłku pielęgnacyjnego od 1 listopada 2019 r. wynosi 215,84 zł miesięcznie.

 

Wniosek o przyznanie zasiłku pielęgnacyjnego należy złożyć do Miejskiego Ośrodku Pomocy Społecznej. Więcej informacji: https://www.gov.pl/web/rodzina/zasilek-pielegnacyjny

 

Świadczenie pielęgnacyjne

 

Świadczenie dla osób opiekujących się małoletnimi legitymującymi orzeczeniem o niepełnosprawności łącznie ze wskazaniami: konieczności stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji oraz konieczności stałego współudziału na co dzień opiekuna dziecka w procesie jego leczenia, rehabilitacji i edukacji (pkt. 7 i 8 orzeczenia o niepełnosprawności/ o stopniu niepełnosprawności).

 

Świadczenie przyznaje się:

1. matce albo ojcu,

2. innej osobie, na których zgodnie z przepisami ustawy z dnia 25 lutego 1964 r. - Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz. U. z 2020 r. poz. 1359 oraz z 2022 r. poz. 2140) ciąży obowiązek alimentacyjny, a także małżonkom,

3. opiekunowi faktycznemu dziecka,

4. rodzinie zastępczej, osobie prowadzącej rodzinny dom dziecka, dyrektorowi placówki opiekuńczo-wychowawczej, dyrektorowi regionalnej placówki opiekuńczo-terapeutycznej albo dyrektorowi interwencyjnego ośrodka preadopcyjnego

 

Świadczenie pielęgnacyjne podlega corocznej waloryzacji, więc aktualna wysokość świadczenia to 2988 złotych.

 

Wniosek o przyznanie świadczenia pielęgnacyjnego należy złożyć do Miejskiego Ośrodku Pomocy Społecznej. Więcej informacji tutaj.

 

 

Dodatek z tytułu urodzenia dziecka

 

Dodatek z tytułu urodzenia dziecka przysługuje matce lub ojcu albo opiekunowi prawnemu dziecka. Przysługuje matce lub ojcu albo opiekunowi prawnemu dziecka, jeżeli wniosek o jego przyznanie zostanie złożony przed ukończeniem przez dziecko 1 roku życia. Do wniosku należy dołączyć: zaświadczenie lekarskie lub zaświadczenie wystawione przez położną potwierdzające, że matka dziecka pozostawała pod opieką medyczną nie później niż od 10 tygodnia ciąży do porodu. W przypadku wystąpienia o przysposobienie więcej niż jednego dziecka lub urodzenia więcej niż jednego dziecka podczas jednego porodu dodatek przysługuje na każde dziecko.

 

Dodatek wypłacany jest jednorazowo w kwocie 1000 zł.

 

Wniosek o przyznanie dodatku z tytułu urodzenia dziecka należy złożyć do Miejskiego Ośrodku Pomocy Społecznej. Więcej informacji tutaj.

 

 

 

Program Dobry Start

 

Program Dobry Start jest rodzajem wsparcia dla wszystkich uczniów rozpoczynających rok szkolny, który polega na jednorazowej wypłacie 300 zł na wyprawkę szkolną dziecka. Wśród osób, które mogą złożyć wniosek wymienić należy m.in. rodziców i opiekunów prawnych dziecka.

 

Na mocy Ustawy z dnia 15 maja 2024 r. o zmianie ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa oraz niektórych innych ustaw, nowe przepisy uzależniające przyznanie i wypłatę świadczenia wychowawczego od realizacji przez dziecko ze statusem UKR obowiązku rocznego przygotowania przedszkolnego, obowiązku szkolnego i obowiązku nauki mają zastosowanie po raz pierwszy przy ustalaniu prawa do świadczenia wychowawczego na okres rozpoczynający się dnia 1 czerwca 2025 r., a w sprawach dotyczących świadczenia wychowawczego za okresy, które rozpoczęły się przed dniem 1 czerwca 2025 r. stosuje się przepisy dotychczasowe.

 

Wniosek o przyznanie świadczenia należy złożyć do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Więcej informacji tutaj.

 

Pomoc obywatelom Ukrainy z niepełnosprawnością, Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych

 

PFRON oferuje pomoc w sfinansowaniu wymaganego udziału własnego w zakupie lub naprawie wyrobów medycznych wydawanych na zlecenie. Obywatel Ukrainy z niepełnosprawnością może otrzymać tę pomoc w ramach Modułu I programu PFRON pod nazwą „Pomoc obywatelom Ukrainy z niepełnosprawnością”. Warunkiem skorzystania z programu jest posiadanie dokumentu potwierdzający I lub II stopień niepełnosprawności wydany w ramach ukraińskiego systemu orzekania o niepełnosprawności.

 

Więcej informacji na temat pomocy PFRON uzyskać bezpośrednio w PFRON.

 

Dodatek mieszkaniowy

 

Dodatek mieszkaniowy to kwota wypłacana osobom w trudnej sytuacji finansowej, z przeznaczeniem na opłaty za mieszkanie. Dodatek przysługuje w przypadkach określonych przepisami Ustawy z dnia 21 czerwca 2001 r. o dodatkach mieszkaniowych i zależy m.in. od tytułu prawnego do lokalu, osiągania odpowiednio niskiego dochodu oraz odpowiedniej powierzchni użytkowej lokalu.

 

Więcej informacji o dodatku mieszkaniowym można uzyskać w Miejskim Ośrodku Pomocy Społecznej.

 

 

 

 

 

 

 

Obywatele Ukrainy z niepełnosprawnością, posiadające numer PESEL ze statusem UKR, są uprawnione do określonych świadczeń pieniężnych i niepieniężnych. Poniżej przedstawiamy wybrane z tych świadczeń.

 

Świadczenie uzupełniające dla osób niezdolnych do samodzielnej egzystencji

 

Celem świadczenia uzupełniającego jest dodatkowe wsparcie dochodowe osób niezdolnych do samodzielnej egzystencji.

 

Przysługuje osobom, które:

• ukończyły 18 lat

• posiadają orzeczenie o niezdolności do samodzielnej egzystencji lub orzeczenie o całkowitej niezdolności do pracy i niezdolności do samodzielnej egzystencji

• nie są uprawnione do emerytury ani renty, nie mają ustalonego prawa do innego   świadczenia pieniężnego finansowanego ze środków publicznych albo gdy takie świadczenia przysługują, ale ich wysokość nie przekracza 2519,33 zł.

•  

Wysokość świadczenia wynosi 500 zł miesięcznie.

 

Wniosek o przyznanie świadczenia wychowawczego należy złożyć do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Więcej informacji:

https://www.zus.pl/-/500-swiadczenie-uzupelniajace-dla-osob-niezdolnych-do-samodzielnej-egzystencji

https://www.zus.pl/baza-wiedzy/biezace-wyjasnienia-komorek-merytorycznych/swiadczenia/500-dla-osob-niezdolnych-do-samodzielnej-egzystencji-najczesciej-zadawane-pytania

 

 

Zasiłek pielęgnacyjny

 

Zasiłek pielęgnacyjny przyznaje się w celu częściowego pokrycia wydatków wynikających z konieczności zapewnienia opieki i pomocy innej osoby w związku z niezdolnością do samodzielnej egzystencji.

 

Przysługuje:

• niepełnosprawnemu dziecku,

• osobie niepełnosprawnej w wieku powyżej 16 roku życia, jeżeli legitymuje się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności (a także osobie niepełnosprawnej w wieku powyżej 16. roku życia legitymującej się orzeczeniem o umiarkowanym stopniu niepełnosprawności, jeżeli niepełnosprawność powstała w wieku do ukończenia 21. roku życia),

• osobie, która ukończyła 75 lat.

           

Wysokość zasiłku pielęgnacyjnego wynosi 215,84 zł miesięcznie.

 

Wniosek o przyznanie zasiłku należy złożyć do Miejskiego Ośrodku Pomocy Społecznej. Więcej informacji tutaj.

 

 

 

Świadczenie pielęgnacyjne

 

Świadczenie dla osób opiekujących się małoletnimi legitymującymi orzeczeniem o niepełnosprawności łącznie ze wskazaniami: konieczności stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji oraz konieczności stałego współudziału na co dzień opiekuna dziecka w procesie jego leczenia, rehabilitacji i edukacji (pkt. 7 i 8 orzeczenia o niepełnosprawności).

 

Świadczenie przyznaje się:

1. matce albo ojcu,

2. innej osobie, na których zgodnie z przepisami ustawy z dnia 25 lutego 1964 r. - Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz. U. z 2020 r. poz. 1359 oraz z 2022 r. poz. 2140) ciąży obowiązek alimentacyjny, a także małżonkom,

3. opiekunowi faktycznemu dziecka,

4. rodzinie zastępczej, osobie prowadzącej rodzinny dom dziecka, dyrektorowi placówki opiekuńczo-wychowawczej, dyrektorowi regionalnej placówki opiekuńczo-terapeutycznej albo dyrektorowi interwencyjnego ośrodka preadopcyjnego.

 

Świadczenie pielęgnacyjne podlega corocznej waloryzacji, więc aktualna wysokość świadczenia to 2988 złotych.

 

Wniosek o przyznanie świadczenia pielęgnacyjnego należy złożyć do Miejskiego Ośrodku Pomocy Społecznej. Więcej informacji tutaj. 

 

 

Pomoc obywatelom Ukrainy z niepełnosprawnością, Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych

 

PFRON oferuje pomoc w sfinansowaniu wymaganego udziału własnego w zakupie lub naprawie wyrobów medycznych wydawanych na zlecenie. Obywatel Ukrainy z niepełnosprawnością może otrzymać tę pomoc w ramach Modułu I programu PFRON pod nazwą „Pomoc obywatelom Ukrainy z niepełnosprawnością”. Warunkiem skorzystania z programu jest posiadanie dokumentu potwierdzający I lub II stopień niepełnosprawności wydany w ramach ukraińskiego systemu orzekania o niepełnosprawności.

 

Więcej informacji na temat pomocy PFRON uzyskać bezpośrednio w PFRON. 

 

Dodatek pielęgnacyjny

 

Dodatek przysługuje osobie, która:

• jest całkowicie niezdolna do pracy oraz do samodzielnej egzystencji albo

• ukończyła 75 rok życia.

 Wysokość świadczenia wynosi 294,39 zł miesięcznie.

 

Wniosek o przyznanie dodatku pielęgnacyjnego należy złożyć do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Więcej informacji tutaj.

 

 

 

Renta z tytułu niezdolności do pracy

 

Renta z tytułu niezdolności do pracy osobom, które:

• posiadają orzeczenie komisji lekarskiej ZUS o niezdolności do pracy,

• przepracowały w Polsce określony okres czasu i opłacały składki na ubezpieczenie,

• niezdolność do pracy powstała w czasie okresów składkowych lub nieskładkowych wskazanych w ustawie emerytalnej, albo w ciągu 18 miesięcy od ustania tych okresów.

 

Wysokość świadczenia wynosi 1780,96 zł miesięcznie.

 

Wniosek o przyznanie renty należy złożyć do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Więcej informacji tutaj oraz tutaj.

 

 

 

 

 

 

Pobyt obywatela Ukrainy, któremu nadano numer PESEL ze statusem UKR, uznaje się za legalny do dnia 30 września 2025 roku.

 

Specustawa uznaje również pobyt innych obywateli Ukrainy przebywających w Polsce, których ostatni dzień legalnego pobytu przypadał na okres od 24 lutego 2022 roku, za legalny do dnia 30 września 2025 roku. Dotyczy to obywateli Ukrainy przebywających w Polsce na podstawie:

1. ruchu bezwizowego,

2. wizy krajowej,

3. wizy Schengen wydanej przez Polskę lub inne państwo Schengen,

4. zezwolenia na pobyt czasowy wydanego przez Polskę,

5. zezwolenia pobytowego wydanego przez inne państwo strefy Schengen.

 

Jeżeli termin ważności dokumentów pobytowych obywateli Ukrainy upływa w okresie od 24 lutego 2022 roku, ważność tych dokumentów jest przedłużona do dnia 30 września 2025 roku. Dotyczy to następujących dokumentów:

1. karty pobytu,

2. polskiego dokumentu tożsamości cudzoziemca,

3. dokumentu „zgoda na pobyt tolerowany”.

Dokumenty, których ważność przedłużono na podstawie specjalnych rozwiązań specustawy, nie uprawniają obywateli Ukrainy do przekraczania granicy.

 

Jeżeli termin do opuszczenia przez obywatela Ukrainy terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, przypada w okresie od dnia 24 lutego 2022 roku, ulega on przedłużeniu z mocy prawa do dnia 30 września 2025 roku.

W okresie do 30 września 2025 roku wobec obywatela Ukrainy można nie wszczynać postępowania w sprawie zobowiązania do powrotu, a wszczęte umorzyć, jeżeli przemawia za tym ważny interes tego obywatela. Nie dotyczy to sytuacji, w której postępowanie to może być lub zostało wszczęte z uwagi na względu obronności lub bezpieczeństwa państwa lub ochrony bezpieczeństwa i porządku publicznego lub interes RP.

 

 

 

 

Obywatele Ukrainy przebywający w Polsce w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium Ukrainy i posiadający status UKR są uprawnieni do dalszej legalizacji pobytu, w tym do ubiegania się o zezwolenie na pobyt czasowy. Zgodnie z obowiązującymi przepisami obywatel Ukrainy może ubiegać się o zezwolenie na pobyt czasowy w związku z:

1. wykonywaniem pracy, zgodnie z art. 114 ust. 1 Ustawy z dnia 12 grudnia 2003 r. o cudzoziemcach,

2. wykonywaniem pracy w zawodzie wymagającym wysokich kwalifikacji, zgodnie z art. 127 Ustawy z dnia 12 grudnia 2003 r. o cudzoziemcach,

3. prowadzeniem działalności gospodarczej, zgodnie z art. 142 ust. 1 Ustawy z dnia 12 grudnia 2003 r. o cudzoziemcach,

4. pobytem z obywatelem RP, zgodnie z art. 158 ust. 1 Ustawy z dnia 12 grudnia 2003 r. o cudzoziemcach,

5. pobytem z cudzoziemcem, zgodnie z art. 159 ust. 1 Ustawy z dnia 12 grudnia 2003 r. o cudzoziemcach

Dodatkowo specustawa umożliwia złożenie wniosku o wydanie nowej karty pobytu w związku z poprzednim korzystaniem z ochrony czasowej w Polsce. Więcej informacji na temat nowej karty można znaleźć w odpowiednim rozdziale na tej stronie.

 

W przypadku złożenia wniosku o zezwolenie na pobyt czasowy w celu innym niż wskazane powyżej wniosek jest pozostawiany bez rozpoznania.

 

Podkreślamy, iż ubieganie się o wydanie zezwolenia na pobyt jest uprawnieniem obywatela Ukrainy, a nie obowiązkiem. Osoby korzystające w Polsce z ochrony czasowej i deklarujące zamiar pozostania w Polsce na podstawie tejże ochrony, mają uznany pobyt za legalny do dnia 30 września 2025 roku.

Centrum udziela porad prawnych dotyczących problematyki ochrony czasowej osobom szukającym schronienia w Polsce przed konfliktem zbrojnym w Ukrainie. W niniejszym rozdziale przedstawiamy katalog zezwoleń na pobyt czasowy, które mogą otrzymać obywatele Ukrainy, oraz uwagi dotyczące ww. wniosków. W przypadku potrzeby szczegółowej konsultacji w ww. tematach, zalecamy bezpośredni kontakt z Wydziałem Spraw Cudzoziemców Urzędu Wojewódzkiego, właściwego ze względu na miejsce zamieszkania wnioskodawcy.

Wniosek o wydanie zezwolenia na pobyt czasowy składa się osobiście do wojewody właściwego ze względu na miejsce zamieszkania obywatela Ukrainy w Polsce. W Krakowie wniosek o pobyt czasowy przyjmuje Wydział Spraw Cudzoziemców Małopolskiego Urzędu Wojewódzkiego.

 

Zezwolenie udzielane jest na okres nie dłuższy niż 3 lata. W przypadku gdy obywatel Ukrainy nie spełnia wymogów udzielenia zezwolenia na pobyt czasowy ze względu na deklarowany cel pobytu lub okoliczności, które są podstawą ubiegania się o to zezwolenie, nie uzasadniają jego pobytu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej przez okres dłuższy niż 3 miesiące, lub wobec obywatela Ukrainy zachodzą okoliczności uzasadniające odmowę udzielenia mu zezwolenia na pobyt czasowy inne niż określone w art. 100 ust. 1 pkt 2– 5 lub art. 165 ust. 1 Ustawy z dnia 12 grudnia 2013 r. o cudzoziemcach, w okresie do dnia 30 września 2025 roku udziela mu się zezwolenia na pobyt czasowy na okres 1 roku, licząc od dnia wydania decyzji. W przypadku gdy obywatel Ukrainy ubiega się o udzielenie mu zezwolenia na pobyt czasowy ze względu na okoliczności wymagające krótkotrwałego pobytu, o którym mowa w art. 181 ust. 1 lub zezwolenie na pobyt czasowy ze względu na pracę sezonową, o którym mowa w art. 185a Ustawy z dnia 12 grudnia 2013 r. o cudzoziemcach, zezwolenia udziela się na okres 6 miesięcy, licząc od dnia wydania decyzji.

 

Do obywatela Ukrainy ze statusem UKR nie stosuje się wymogu osobistego złożenia wniosku ani przedstawienia ważnego dokumentu podróży przy składaniu wniosku. W uzasadnionych przypadkach wojewoda może w toku postępowania wezwać cudzoziemca do przedłożenia ważnego dokumentu podróży lub jego kopii, bądź do przedłożenia innego dokumentu potwierdzającego tożsamość.

 

Z wnioskiem o wydanie zezwolenia na pobyt czasowy można zapoznać się tutaj.

 

Zezwolenie na pobyt czasowy w celu wykonywania pracy

 

Zezwolenie na pobytu czasowy i pracę dotyczy obywatela Ukrainy, legalnie pracującego na terytorium RP. Więcej na temat legalności zatrudnienia przeczytasz  w odpowiednim rozdziale na naszej stronie.

 

Zezwolenie na pobyt czasowy w celu wykonywania pracy w zawodzie wymagającym wysokich kwalifikacji

 

To zezwolenie, inaczej nazywane Blue Card, dotyczy obywatela Ukrainy, który ukończył studia wyższe na kierunku powiązanym z obecnie wykonywaną pracą lub posiada co najmniej 5-letnie doświadczenie zawodowe na poziomie porównywalnym z poziomem kwalifikacji uzyskanych w wyniku ukończenia studiów wyższych, które są niezbędne do wykonywania tej pracy.

 

Zezwolenie na pobyt czasowy w celu prowadzenia działalności gospodarczej

 

Zezwolenie na pobytu czasowy w celu prowadzenia działalności gospodarczej dotyczy obywatela Ukrainy, legalnie prowadzącego działalność gospodarczą na terytorium RP. Więcej na temat legalności zatrudnienia przeczytasz w odpowiednim rozdziale na naszej stronie.

 

W okresie do dnia 30 września 2025 roku w postępowaniach w sprawie udzielenia zezwolenia na pobyt czasowy w celu prowadzenia działalności gospodarczej obywatelowi Ukrainy ze statusem UKR, wykonującemu tę działalność na podstawie wpisu do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej, nie stosuje się art. 142 ust. 1 pkt 3 Ustawy z dnia 12 grudnia 2013 r. o cudzoziemcach (tj. osiągnięcie określonego w tym przepisie dochodu w roku podatkowym poprzedzającym złożenie wniosku oraz posiadanie środków pozwalających na spełnienie w przyszłości warunków określonych w art. 142 ust. 1 pkt. 3 lit. a ww. Ustawy/prowadzenie działań pozwalających na spełnienie w przyszłości tych warunków).

 

Zezwolenie na pobyt czasowy dla członka rodziny obywatela RP

 

Zezwolenie na pobyt udziela się obywatelowi Ukrainy, będącemu:

1. małżonkiem obywatela polskiego lub

2. małoletnim dzieckiem małżonka obywatela polskiego, który posiada zezwolenie na pobyt czasowy dla członka rodziny polskiego obywatela lub zezwolenie na pobyt stały udzielone w związku z pozostawaniem w związku małżeńskim z obywatelem polskim.

Zezwolenie przyznaje się także w przypadku obywatela Ukrainy prowadzącego życie rodzinne w rozumieniu Europejskiej Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności z zamieszkującym na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej polskim obywatelem, z którym przebywa wspólnie na tym terytorium.

 

Zezwolenia na pobyt czasowy dla członka rodziny obywatela Rzeczypospolitej Polskiej udziela się obywatelowi Ukrainy także wówczas, gdy jest on dzieckiem obywatela polskiego lub jego małżonka, które nie ukończyło 21. roku życia lub które pozostaje na utrzymaniu obywatela polskiego lub jego małżonka, lub jest rodzicem obywatela polskiego lub jego małżonka pozostającym na utrzymaniu obywatela polskiego lub jego małżonka – jeżeli obywatel polski zamieszkuje na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej i regularnie przemieszcza się z tego terytorium na terytorium innego państwa członkowskiego Unii Europejskiej w celu wykonywania pracy na terytorium tego państwa, a brak tego zezwolenia uniemożliwiałby korzystanie przez niego ze swobody przepływu pracowników.

 

Zezwolenie na pobyt czasowy w celu pobytu z cudzoziemcem

 

Zezwolenie na pobyt w celu połączenia się z rodziną dotyczy obywatela Ukrainy, będącego:

1. małżonkiem cudzoziemca pozostającym w uznawanym przez prawo Rzeczypospolitej Polskiej związku małżeńskim,

2. małoletnim dzieckiem cudzoziemca, w tym także przysposobionym i osoby pozostającej z nim w uznawanym przez prawo Rzeczypospolitej Polskiej związku małżeńskim,

3. wstępnym w linii prostej (np. rodzicem) lub osobą pełnoletnią odpowiedzialną za małoletniego cudzoziemca, któremu nadano status uchodźcy lub udzielono ochrony uzupełniającej, przebywającego na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej bez opieki.

 

Członek rodziny do którego obywatel Ukrainy chce się połączyć musi zamieszkiwać w Polsce na podstawie jednego z następujących tytułów pobytowych:

1. na podstawie zezwolenia na pobyt stały,

2. na podstawie zezwolenia na pobyt rezydenta długoterminowego UE,

3. w związku z nadaniem mu statusu uchodźcy,

4. w związku z udzieleniem mu ochrony uzupełniającej,

5. na podstawie zezwolenia na pobyt czasowy, przy czym nie stosuje się przepisu art. 159 ust. 1 pkt 1 lit. e Ustawy z dnia 12 grudnia 2013 r. o cudzoziemcach w zakresie, w jakim przepis ten przewiduje minimalny okres pobytu tego cudzoziemca na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej na podstawie zezwolenia na pobyt czasowy, minimalną liczbę udzielonych mu zezwoleń na pobyt czasowy oraz minimalny okres, na jaki zostało udzielone zezwolenie na pobyt czasowy, na podstawie którego ten cudzoziemiec zamieszkuje na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej bezpośrednio przed złożeniem wniosku o udzielenie zezwolenia na pobyt czasowy w celu połączenia się z rodziną,

6. w związku z udzieleniem zgody na pobyt ze względów humanitarnych.

 

O czym należy pamiętać ubiegając się o wydanie zezwolenia na pobyt?

Po pierwsze, uzyskanie pozytywnej decyzji o zezwoleniu na pobyt czasowy pozbawia osobę statusu UKR, czyli uprawnień nadanych jej specustawą, m.in. świadczeń pieniężnych i niepieniężnych, dostępu do opieki medycznej.

Po drugie, należy wziąć pod uwagę, iż maksymalny okres, na jaki wydawane jest takie zezwolenie, wynosi 3 lata. Po upływie okresu, na który zostało wydane zezwolenie, obywatel Ukrainy, jeśli wykazuje zamiar dalszego pozostania na terytorium RP, zobowiązany jest do dalszej legalizacji pobytu, np. poprzez uzyskanie nowego zezwolenia na pobyt. Zezwolenie na pobyt czasowy nie aktualizuje się automatycznie; w tym celu należy złożyć wniosek najpóźniej w ostatnim dniu swojego legalnego pobytu w Polsce.

Po trzecie, złożenie wniosku o wydanie zezwolenia przez obywatela Ukrainy, któremu nadano numer PESEL ze statusem UKR, nie wymaga jego osobistej obecności w Wydziale Spraw Cudzoziemców, więc ustalanie terminu wizyty w urzędzie celem osobistego stawiennictwa nie jest konieczne. W przypadku wysłania wniosku za pośrednictwem Poczty Polskiej (za potwierdzeniem odbioru) lub biura podawczego w siedzibie Wydziału, zalecamy zachowanie dokumentu potwierdzającego wysłanie dokumentów.

Po czwarte - w trakcie rozpatrywania wniosku o wydanie zezwolenia pobytowego konieczne jest poinformowanie Urzędu o każdej zmianie związanej z miejscem zamieszkania lub adresem do korespondencji obywatela Ukrainy, a także z celem pobytowym deklarowanym we wniosku.